Elize schijnt zich deze kritiek nog al te hebben aangetrokken en een mis
moedige brief aan Mina Kruseman te hebben geschreven. Mina heeft die
brief niet afgedrukt, maar wel haar antwoord. „Maar, maar Elize schrijft ze
haar, ,,wat een wankelbriefIs die in harmonie met je optreden hier?
N'importe, wankel maar en denk nog eens ernstig over je toekomst na, eer
je verder gaat. Ik zal je helpen met alles, heb ik je 'beloofd, ik zal 't ook nu
doen met wankelen. Er staan drie wegen voor je open, op 't oogenblik; je
kunt kiezen welke van de drie je 't meeste geluk belooft, welke 't meeste
geld, welke den meesten roem gedurende je leven. Ik zal je geen raad geven
in je keus, maar ik zal je steunen in welke richting je ook verkiezen zult, al
is 't ook die welke lijnrecht tegen de mijne inloopt. Je hebt gedébuteerd in
mijn richting en Meester Kritiek heeft je onkiesch genoemd, natuurlijk
Wilt ge hier op 't toneel uw carrière maken, ga dan naar de tooneelschool,
ik zal je recommandeeren en je zult er dadelijk als de hoop der school ont
vangen worden, daar men mij om élèves gevraagd heeft. Maar schrijf dan
niets meer in 't genre waarmee ge begonnen zijt, want dat is radikaal en de
school is... behoudend. Zeg ook, dat je, wat je geschreven hebt, op mijn
aanraden gedaan hebt, en verklaar berouw te hebben over je wild début.
Zóó zullen al mijn vijanden jou pousseeren, en je zult op je slofjes komen
waar je wezen wiltOP 'T TOONEEL, waar je succès zult hebben. Wil je te
Brussel studeeren, ook goed; maar dan zal je zonder mij ook den schijn
hebben alsof je bij mij behoorde en mijn vijanden zullen de uwen worden. Je
zult hooger staan als artiste, maar je zult meer strijd hebben en minder
succès. Antwoord nu dadelijk welke keus je gedaan hebt, dan zal ik zorgen
dat je geposeerd wordt in de richting die je gekozen zult hebben. De
tooneelschool belooft protectie en geld" (II, blz. 286-287; Amsterdam,
20 nov. 1874). Vier dagen later kon Mina haar jonge vriendin al beant
woorden „Bravo Ik heb me niet in je vergistTant mieux Nu je de
eerste proef glorieux hebt doorgestaan, zal je ook wel kracht hebben verder
vol te houden. Je hebt mijn partij gekozen, je zult later zien dat dit niet
alleen de schoonste, maar ook de beste was die je kiezen kon" (II, blz. 290;
24 nov. 1874).
VORSTENSCHOOL
Enkele dagen na haar lezingen, op 13 november, vond de eerste opvoering
plaats van De echtscheiding, een drama, vrij bewerkt naar de roman Een
huwelijk in Indië, waarin Mina zelf in de hoofdrol van Louise optrad. Het
stuk werd een succes en moest avond aan avond voor stampvolle zalen
gespeeld worden. De schrijfster zelf vond het een prul, zoals ze aan Multatuli
schreef, en maakte van de opgang die haar spel maakte gebruik om van het
Rotterdamsch Tooneelgezelschap „De Nieuwe Rotterdamsche Schouwburg"
gedaan te krijgen dat het Multatuli's Vorstenschool zou opvoeren, waarin zij
dan de rol van koningin Louise en Elize Baart die van Hanna zou spelen 17).
Wat Multatuli zelf niet gelukt was, gelukte haar. De schrijver was ziels
gelukkig, geen woorden waren goed genoeg om Mina te prijzen, maar toen
hij in februari de repetities bijwoonde, ontstond een hooglopende ruzie
tussen beiden, waarin ook Elize, die nog nooit eerder op de planken had
gestaan, nolens volens betrokken werd. Multatuli vond dat Mina volstrekt
ongeschikt was als actrice en stak dat beslist niet onder stoelen en banken.
