nering aan uitstekende burgers, en wanneer de kloeke, wijze en deug
delijke mannen en vrouwen, wier levensberichten hier verzameld zijn,
een rijke bron blijven van goede indrukken en edele gevoelens en zoo
doende den eervollen naam van Zeeland in stand houden en verheffen,
zal het doel bereikt zijn van het Zeeuwsch genootschap en van den
schrijver". Dan volgt: Domburg, Juli 1893. N.
Wie met de geschiedenis van Zeeland te maken krijgt ontmoet dit
werk van Nagtglas op zijn weg en zal het meestal met vrucht raad
plegen. Over het algemeen heeft de auteur het klassieke woord in ge
dachten gehad: over de doden niets dan goeds, maar in zijn Aanteeke-
ningen, aanwezig in de Provinciale Bibliotheek van Zeeland, komt nog
al eens het tegendeel van "goede indrukken en edele gevoelens" van
de behandelde figuren voor. Wij zouden tegenwoordig het woord un
derstatement laten vallen. Gierig staat dan voor zuinig en nauwgezet
beheer van zeer aanzienlijke bezittingen. Als er een schaduw op
iemands levenspad is gevallen dan kan men vinden dat er voorvallen
hebben plaats gehad waardoor iemand de wijk moest nemen. Het ge
zegde: de mortuis nil nisi bene moet eigenlijk worden vertaald: over
de doden niets dan op de goede wijze 2.
Het gepubliceerde werk van Nagtglas beslaat een periode van meer
dan veertig jaar. Hij heeft zoveel geschreven dat hij tot ons komt als
een man die zijn aantekenboekje altijd op zak had en het aan het eind
van de dag naast zijn hoofdkussen legde. Niet alles van zijn publicaties
in kranten en andere periodieken is achterhaald kunnen worden, maar
wij kunnen wel zeggen dat in de bibliografie niets wezenlijks is over
geslagen.
Misschien heeft Cats' Twee en tachtig-jarig leven hem voor ogen ge
staan, want in 1901 schrijft hij zijn "Levensbeschouwing van een
tachtigjarige" onder de titel "Op den drempel". "Deze Mijlpaal zal
wel een laatste grenspaal zijn en zoo tevens een afscheid aan velen,
vooral in het mij zoo na aan het hart liggende Zeeland, die bloemen
hebben gestrooid op mijn levensweg, waarvan de vriendelijke herinne
ring nooit zal worden uitgewischt". Een jaar later stierf hij te De Bilt
op 19 augustus 1902.
Van het jaar dat Nagtglas naar Zeeland kwam - 1845 - is er een
getekend portret van hem. Het laat hem zien als een gedistingeerde
jonge man met verzorgde kleding; het woord dandy is wat te veel ge
zegd. Er bestaat ook een foto van hem veertig jaar later, die hem als
gezeten man laat zien, die kan terugkijken op een rijk besteed leven. In
1885 verscheen bij Altorffer zijn bundel "Uit het Zeeuwsche volks
leven", die opent met de schets "Hoe ik vóór veertig jaren naar Zee
land ging". Met de diligence gaat hij van Utrecht naar Gorkum. Van
Gorkum met de boot naar Zijpe. "De stoomboot van Gorkum op
Middelburg had in die dagen een goeden naam. Zij was zeewaardig,
24
