1Westmonsterkerk
2. Noordmonsterkerk
3. OLV-abdij
4. 's-Gravensteen
5. Minderbroedersklooster
Afb. 3. Middelburg ca. 14e-15e eeuw. (Naar Henderikx, Bedelordekloosters J
burg, Oostkapelle en Westkapelle59 genoemd. Samen met de Middelburgse
Noordmonsterkerk vormen zij rond het midden van de 12e eeuw de vijf pa
rochiekerken van Walcheren en een deel van de Bevelanden, waarvan vervolgens
vanaf juist ongeveer die tijd talrijke dochterparochies worden afgesplitst.100
Het bestaan van de Westmonster en de Noordmonster in Middelburg blijkt
voor het eerst uit een oorkonde uit 1153101, en de allervroegste vermelding van
99. Het betreft een oorkonde waarin (tegen)paus Victor IV de abdij van Middelburg bevestigt in
haar bezit. Koch, Kruisheer, OHZ, dl. 1, nr. 153.
100. Zie hiervoor noot 1
101. In de oorkonde uit 1153 van het kapittel van Sint Pieter te Utrecht betreffende de tienden van
Zanddijk, Koch, Kruisheer, OHZ, dl. 1, nr. 135, wordt als getuige genoemd een Symon van West
monster, waarschijnlijk de parochiepriester. Het woord 'monster', monasterium, kan naast klooster,
kapittelkerk of bisschopskerk, ook parochiekerk betekenen. Het bestanddeel 'west' in de naam West
monster geeft aan dat op dat moment ook de Noordmonsterkerk bestaat. De in de oorkonde van 1153
genoemde kerk van Zanddijk zal, gezien het feit dat de oorkonde de rechten op de tienden van die pa
rochie regelt, kort tevoren zijn gesticht. Het is zo goed als zeker de oudste dochterkerk van de
Noordmonster.
136
