DE HANDEL EN WANDEL VAN DANCKAERT JANSZ.
GESCHILLEN TUSSEN HET GERECHT VAN REIMERSWAAL
EN DANCKAERT JANSZ. 1498-1511
Yolande E. Kortlever
Inleiding
Voor geïnteresseerden in oude rechtzaken zijn de Chronologische lijsten van de
geëxtendeerde sententiën (uitgebreide vonnissen) van de Grote Raad van Meche-
len een dankbaar fonds'. De Grote Raad van Mechelen was in de vijftiende/zes
tiende eeuw het hoogste gerechtscollege in de Nederlanden. Men kon bij deze
rechtbank in beroep gaan tegen vonnissen van plaatselijke en provinciale recht
banken. Voor de lokale geschiedenis kan men interessante zaken vinden, die de
plaatselijke verhoudingen kunnen illustreren. Zeker als daarvoor de bronnen in
de plaats zelf ontbreken of onvolledig zijn. Eén zaak was met name interessant,
namelijk een geschil tussen het gerecht van Reimerswaal en Danckaert Jansz2.
Volgens de beschrijving in de Chronologische lijsten was Danckaert afkomstig
uit Bergen op Zoom. Het gerecht van Reimerswaal was in appèl (hoger beroep)
gegaan tegen brieven van reformatie (aanvraag lot herziening van het vonnis)'
verleend door het Hof van Holland tegen twee vonnissen van de schepenen van
Reimerswaal. Danckaert Jansz. was wegens bedrog en belediging van afgevaar
digden van Reimerswaal veroordeeld tot een hoge boete en een bedevaart naar
Guadeloupe in Spanje.
Al snel bleek dat Danckaert Jansz. geen inwoner was van Bergen op Zoom.
maar poorter van Reimerswaal. Door hel onduidelijke handschrift van de senten
tie hadden de samenstellers van de Chronologische lijsten één van de plaatsen
van handeling aangenomen voor de woonplaats van Danckaert Jansz. Raadple
ging van Slootmans' Pacis- en Koudentarkten bevestigde dat Reimerswaal de
woonplaats was van Danckaert Jansz., handelaar in meekrap'. Bergen op Zoom
was één van de belangrijkste afzetmarkten voor meekrap. De Bergse jaarmarkten
vielen voor dit seizoensgewas precies op het juiste moment. Danckaert Jansz.
kwam hier dan ook regelmatig. In de protocollen van rentebrieven en recognitiën
van de Bergse schepenbank komt hij vanaf 1478 negen keer voor. In deze proto
collen werden door de schepenen onder andere overeenkomsten tussen personen
opgetekend. We weten dat Danckaert dus in 1478 volwassen was en handelings
bevoegd. In 1502 vinden we een laatste vermelding van hem in de Bergse proto
collen. Alle vermeldingen betreffen de handel in meekrap5. Uit de geraadpleegde
bronnen blijkt dat Danckaert een bemiddeld en waarschijnlijk vooraanstaand
man was. Behalve handelaar in meekrap was hij ook eigenaar van een meestoof
en een zoutkeet. Hij is schout en schepen geweest te Reimerswaal. Wellicht heeft
hij nog andere ambten bekleed, maar hierover was niets te vinden. Rond 1500
beleefde de stad Reimerswaal haar grootste bloei. Stormvloeden in de zestiende
eeuw maakten een einde aan deze bloeiperiode en in 1632 werd Reimerswaal
voorgoed verlaten.
