A fb. 9. Het gymnastieklokaal van de Rijksleerschool in Middelburg.
was het geen grote school. Omdat er veel méér jonge mensen waren die onder
wijzer wilden worden, bleven de rijksnormaallessen gewoon bestaan. Vergeleken
met wat de kweekschool bood. was het programma van de normaalschool mager:
de Iagereschoolvakken, pedagogiek, muziek en een beetje Frans. Voor de meeste
leerlingen waren de normaalscholen dan ook 'tweede keus'. In 1905 legde de uit
het Zeeuwsch-Vlaamse Groede afkomstige Frans Rosendaal twee keer een toela
tingsexamen af: voor de rijksnormaallessen in Oostburg én voor de Rijkskweek
school in Middelburg. Hij slaagde voor beide. Het was niet moeilijk om te kie
zen. Vele jaren later, in 1976. zou hij verklaren: "Wie op de kweekschool kon
komen, ging niet naar een normaalschool!'
In 1900 waren er in Zeeland naast de Rijkskweekschool, zes rijks- en twee bij
zondere normaalscholen. Dat jaar lelde de kweekschool 79 leerlingen, de andere
inrichtingen hadden er tezamen 3612".
Op 1 mei 1910 werd in Middelburg een christelijke kweekschool opgericht: de
bijzondere normaallessen aldaar verdwenen. De school begon met 73 leerlingen:
43 jongens en dertig meisjes. Ze betaalden een voor die tijd fors schoolgeld: 50
per jaar. Ter vergelijking: hel jaarloon van de conciërge was 500. Het zou tot
1923 duren voordat ook op de Rijkskweekschool meisjes werden toegelaten.
Besluit
Wat is er in de periode van 1857 tot 1920 tot stand gekomen? De in Zeeland ta
melijk rustig verlopende schoolstrijd werd door de voorstanders van bijzonder.
145
