40
LORRENDRAAIERS
maar ze handelden zowel slaven als goederen in. Gedurende het laatste kwart van
de zeventiende eeuw werd het merendeel van de smokkelschepen primair voor de
retourhandel op West-Afrika uitgereed. Slechts een klein deel was betrokken bij de
transatlantische slavenhandel. Dat veranderde aan het eind van de zeventiende
eeuw door de sterk toegenomen vraag naar slaven en er een verschuiving plaats
vond van goederen- naar slavenhandel.
De omvang van de lorrendraaierij was in scheepsbewegingen gelijk met die van de
WIC. Omdat bij de illegale handelsvaart het accent sterk op de goederenhandel
lag, heeft de smokkelhandel een groter aandeel gehad in de Nederlandse export
van Afrikaanse producten dan de Compagnie. In de transatlantische handel domi
neerde de WIC, maar desondanks hebben lorrendraaiers naar schatting 16.000 tot
17.000 slaven over de Atlantische Oceaan naar Amerika vervoerd. Daarnaast
maakten lorrendraaiers gebruik van de tussenhandel en verkochten tussen de
5.000 en 6.000 slaven aan Europese handelaren.
