ZEEUWSE PREDIKANTEN
97
noordelijke Nederlanden tot de Bataafse omwenteling, Deventer 2000; A.J.M. Kunst,
Recht, commercie en kolonialisme in West-Indië, Zutphen 1981.
15 A.G. Wei Ier, Willibrords missie. Christendom en cultuur in de zevende een achtste eeuw,
Hilversum 1989.
16 Bijv. H.J. Prakke, Deining in DrentheAssen 1969.
17 Mattheus Gargon, Walcherse Arkadia, dl. II, Leyden 1715, 139; id.. De Eenige Troost of
Heidelbergsche Catechismus geopend en betoond. Leiden 1713, 725.
18 Dierick Ruiters, Toortse der Zee-Vaert (serie Linschotenvereeniging), 's-Gravenhage
1913, 43-44.
19 Over anderen als Jean-Pierre Purry in bijv. VOC-dienst die slavernij met een wereldlijk
precedent rechtvaardigden, te weten het recht van kolonisatie, zie Carlo Ginzburg,
'Nexus-Iezing 2002. Geografische breedte, slaven en de Bijbel. Een experiment in
microgeschiedenis', in: Nexus (2003) 35, 167-184.
20 Over Voetius: o.a. J. van Oort (e.a.), De onbekende Voetius. Voordrachten wetenschappe
lijk symposium Utrecht 3 maart 1989, Kampen 1989; over Thilenus: E Nagtglas,
Levensberichten van Zeeuwen, dl. III, Middelburg 1893, 761-763.
21 We oriënteren ons vooral aan de studie van Eric Jorink, Het Boeck der Natuere'.
Nederlandse geleerden en de wonderen van Gods schepping, 1575-1715, Groningen 2004,
44-66 en 295-309; id. Wetenschap en luereldbeeld in de Gouden Eeuw, Hilversum 1999;
vgl. mijn Scoone dingen sijn swaere dingen, Leiden 1992, 97-106.
22 G.C. Udemans, T Geestelyck Roer van't Coopmans schip, (repr.) Dordrecht 1965, trak
taat fol. 181-184; J. de Mey, 'Korte Bedenckingen'in: Schrijimatighe oeffeninghen,
Middelburg 1659; zie DZOK10 (2003) 1, 37-51 en DZOK10 (2003) 2, 61 noot 1.
23 G. de Raad, Bedenckingen over den Guineeschen Slaefmndel der Gereformeerden met de
Papisten, Vlissingen 1665; vgl. Schutte, Calvinistisch Nederland, 41 en noot 63.
24 Zie Schutte, Calvinistisch Nederland, 28v.
25 Schutte, Calvinistisch Nederland, 34.
26 Schutte, Calvinistisch Nederland, 30-32.
27 J.A. Cramer, De Theologische Faculteit te Utrecht ten tijde van Voetius, Utrecht 1932,
116-118
2S Van der Linde, Suikerheren, 85v.
29 Schutte, Calvinistisch Nederland, 37-40.
30 P.J. Meertens, 'Godefridus Cornelisz Udemans', Neclerlandsch Archief voor
Kerkgeschiedenis 28 (1936), 89 en 102.
31 Schutte, Calvinistisch Nederland, 36.
32 Emmer, Slavenhandel 36.
33 Huib Uil, 'Het woonhuis van Godefridus Udemans', Documentatieblad Nadere
Reformatie 28 (2004) 2, 186-188, zie ook mijn 'Zierikzee en de Walcherse zendingsac
tiviteiten rond 1620 en 1638', in: DNR 17 (1993) 1, 33-46; Udemans, Geestelyck Roer,
fol. 59-62, 148-149.
34 Al opgemerkt door Van der Linden, Suikerheren84v.
35 Udemans, Geestelyck Roer, fol. 59-61
36 Udemans, Geestelyck Roer, fol. 140-142, 146-147, 160-161.
37 Vgl. Schutte, Calvinistisch Nederland, 43.
38 Gerald F. de Jong, The Dutch Reformed Church in The American Colonies, Grand Rapids
1978, I66v.
39 Zie recent o.a. W.J. op't Hof, 'De internationale invloed van het puritanisme', in: W.
van't Spijker e.a., Het puritanisme. Geschiedenis, theologie en invloed, Zoetermeer 2001,
287, 315.
40 Schutte, Calvinistisch Nederland, 40-42.
41 J. Picardt, Korte beschrijvinge van eenige Vergetene en Verborgene Antiquiteiten,
Amsterdam 1660.
42 Frijhoff, Wegen, 766v.
