104
ECONOMISCH DEBA
44 ZB, hs. 3933: "Aanspraak van Mr. P. Pous', 8.
45 R. Raben en J. Pennings, 'Pieter Pous (1777-1851) en het lot van Zeeland', Zeenu
Tijdschrift 43-1 1993) 18-21
46 ZA, Archief van de Commissie van Landbouw in Zeeland 1805-1851, inv.nrs. 1-2
Archief van het Departement Middelburg/Zeeland van de Nederlandsche Maatschapp
voor Nijverheid en Handel, inv.nr. 1
47 F. Nagtglas, Levensberichten van ZeeuwenMiddelburg 1888, dl. I, 187-188.
48 ZA, Archief van de Commissie van Landbouw in Zeeland 1805-1851, inv.nr. 7.
49 Bouman, Geschiedenis van den Zeeuwschen Landbouw389, 395-398.
50 ZA, Archief van de Commissie van Landbouw in Zeeland 1805-1851, inv.nr. 7: notu
len 8 en 9 oktober 1844.
51 Illustratief in dit verband is bijvoorbeeld de verpachting van de 'wei- en zaailanden' vai
de ambachtsheer van Popkensburg en Sint Laurens, Hieronymus Joseph Boudaen. 1
1726 waren er namelijk niet genoeg goede kandidaten die zijn grond wilden pachter
waardoor hij noodgedwongen deze landerijen zelf moest beheren. Het exploiteren vai
zijn eigen grond ging hem dus niet erg ter harte. Utrechts Archief Familiearchief dc
Tombe, inv.nr. 1768: Lijst van wei- en zaailanden, die Hieronimus Joseph Boudaei
noodgedwongen zelf moet gebruiken bij gebrek aan goede huurders 1726.
52 Onder deze middengroepen schaar ik de groepen die geen politieke zeggenschap had
den over het stads-, provincie- en rijksbestuur, maar wel economisch zelfstandig waren
Beroepen die hieronder vallen zijn bijvoorbeeld: ijkmeester, apotheker, koopman
onderwijzer, boekdrukker, arts, aannemer.
53 De Vlissingsche Courant werd in de eerste jaren weliswaar in Vlissingen gedrukt, maa
vanaf 1839 werd de redactie bemand door Middelburgers en had de krant een groo
abonneebestand in Middelburg: J. Schouwenaar, Frederik van Sorge en de Vlissingsch
Courant, Middelburg 1998, 5-17.
54 G.J. Hooykaas en F.J.P. Santegoets, 'Politieke opinie in Zeeland in 1845', Archief, medt
delingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (1992) 101-116
A.F. van Ommen, 'De liberale kiezersvereniging "De Grondwet" te Middelburg vai
1858 tot 1880', Archief mededelingen van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap dc
Wetenschappen (1981) 1-128.
55 ZA, Archief van het Departement Middelburg/Zeeland van de Nederlandsch
Maatschappij voor Nijverheid en Handel, inv.nr. 18: ledenlijsten.
56 A. Meijer, 'Van dirigeren naar bevorderen', in: Heyning, 'Om prijs en plaats', 131-146.
57 ZA, Archief van het Departement Middelburg/Zeeland van de Nederlandsch
Maatschappij voor Nijverheid en Handel, inv.nr. 2.
58 D. Dronkers, Nog iets omtrent het tegenwoordig belang van de arbeidende in verbant
beschouwd, met dat der hoogere klasse, Middelburg 1848, 4-5.
59 ZA, Archief van het Departement Middelburg/Zeeland van de Nederlandsch^.
Maatschappij voor Nijverheid en Handel, inv.nr. 2-3.
60 Handelingen der 71ste algemeene vergadering van de Nederlandsche Maatschappij tc
bevordering van Nijverheid (1848) 220-221.
61 ZA, Archief Zeeuwse Landbouw Maatschappij (ZLM) Bestuur, inv.nr. 666: 'leden
lijsten', staten houdende opgaven van leden van de regionale afdelingen, 1844-1866.
62 De koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid waren een aantal nieuw gesticht'
dorpen in Drenthe, waar stedelijke paupers vanuit het hele land naar toe werden
gestuurd om woeste gronden te ontginnen: W. Schackmann, De proefkolonie. Vlijt
vaderlijke tucht en het weldadig karakter onzer natie, Amsterdam 2006.
63 Schouwenaar, Frederik van Sorge5-17.
64 Schouwenaar, Frederik van Sorge82-92.
65 Geciteerd bij Schouwenaar, Frederik van Sorge, 87.
