128
CAROLUS TUINMAN
nent in besloten kring preken.52 Tuinman slaagt en krijgt toestemming om Gods
woord te gaan verkondigen.
Tuinman is hoogstwaarschijnlijk blij geweest met zijn nieuwe betrekking, maar het
preken in besloten kring lijkt hem niet te bevallen. Nog geen drie weken later, op
7 september, behandelt de Classis Walcheren het verzoek van Tuinman om te
mogen preken in het openbaar. Tuinman moet nu het tweede, het beslissende exa
men doen: het peremptoir examen. Weer moet Tuinman preken over een opgege
ven Bijbelstuk. Nu wordt hij eenmaal ten minste twee uur geëxamineerd door de
preses.55 Tuinman slaagt ook ditmaal. Het zal op grond van zijn bekwaamheden
zijn geweest of op voorspraak, dat hij zo snel publiek mag preken.3'®
Sint Kruis
De carrière van Tuinman verloopt voorspoedig. Een half jaar later wordt hij al
beroepen in het Zeeuws-Vlaamse plaatsje Sint Kruis.35 Dat is erg snel, want in deze
periode is voor een proponent een wachttijd van drie tot acht jaar niets bijzon
ders. 56
Dan gaat er iets mis. De notulen van de classis melden dat Tuinman een brief heeft
geschreven, die beantwoord zal worden. De inhoud van deze brief is niet bekend.
Weer een maand later, op 5 juli, verzoekt de predikant van Sint Kruis, ds. De
Jonge, namens de kerk over te gaan tot het beroepen van een andere predikant.37
De classis wil Tuinman echter nog een kans geven en geeft hem de gelegenheid om
binnen vier weken te antwoorden of hij al dan niet zijn beroep aanneemt, dit tot
ongenoegen van de plattelandsregering, de heren van 't Vrije van Sluis.
Een maand later, op 2 augustus, is bekend dat Tuinman heeft besloten om naar
Sint Kruis te gaan.58 Hij vraagt de classis afgevaardigden te sturen naar de heren
van Sluis en de kerkenraad van Sint Kruis om de gerezen bezwaren weg te nemen.39
Nog eens twee weken later wordt meegedeeld dat Tuinman een tegemoetkoming
krijgt voor zijn huishuur.
Wat zich tussen Tuinman en de kerkelijke gemeente van Sint Kruis heeft afge
speeld, is onduidelijk. Mogelijk onderhandelde Tuinman over zijn traktement en
heeft de inhoud van de briefte maken met de slechte betaling van de predikanten
in Zeeuws-Vlaanderen.Hoewel niet de kerkenraad van Sint Kruis was verant
woordelijk voor de uitbetaling, maar de Staten van Zeeland. Misschien was
Tuinman ontevreden over de huisvesting of ging hij liever naar een andere plaats.
Sint Kruis was geen aantrekkelijke gemeente. Predikanten hielden het hier niet
lang uit. Vanaf het ontstaan van deze protestante gemeente in 1651 tot aan de aan
stelling van Tuinman in 1685 hadden er al acht predikanten gestaan.41 Wat
Tuinmans bezwaren ook geweest zijn, op 14 oktober wordt hij bevestigd als pre
dikant in Sint Kruis.42
Tuinman komt te wonen in dit kleine plattelandsdorpje met een kerkelijke
gemeente van nauwelijks meer dan vijftig belijdende leden.43 Een maand na zijn
bevestiging vraagt Tuinman of hij zitting mag nemen in de classis. Dit wordt hem
uiteraard toegestaan." Zijn misschien wat eenzame leven in Sint Kruis kan hij nu
minimaal vier keer per jaar wat boeiender maken met uitstapjes naar Walcheren.
De reis naar Walcheren kost hem al gauw twee reisdagen: acht uur heen, acht uur
