30
VLAAMSE EN ZEEUWSE KAAPVAART
Afb.4. Actieradius van de Vlaamse kapers tijdens de Negenjarige Oorlog.
gen buitgemaakte schepen via het optreden van deze kapers opnieuw verloren.
Omgekeerd echter pikten ook Oostendse en Nieuwpoortse commissievaarders
Franse 'priseft in. Dit gebeurde het vaakst voor de Vlaamse kust en in de omge
ving van de havens van Duinkerke en Calais. Naast de Vlaamse havens fungeer
den geregeld ook het Zuid-Engelse Dover en Duins (The Downs) als pleister
plaatsen of thuishavens om gekaapte schepen op te brengen.75 Anderzijds zijn
enkele operaties bekend van grotere kaapvaarders, meestal fregatten, die het risico
namen om zich in de open zee van de Golf van Biskaje te begeven. Deze schepen
richtten zich voornamelijk op het verkeer met de Franse Atlantische havens
Nantes, La Rochelle en Bordeaux. Maar dit bleven uitzonderingen.
De actieradius en de gebruikte tactiek van de Vlaamse kapers kunnen we het best
illustreren aan de hand van een gedetailleerd logboek. Op 3 april 1693 verliet het
kleine fregat den Engelbewaerder de rede van Oostende voor een kruistocht die
ruim anderhalve maand zou duren.76 Deze bodem mat 25 last (50 ton) en was
bewapend met tien stukken en zes bassen.77 De leiding van de campagne werd toe
vertrouwd aan de lokale kapitein Thomas Gournay, die tijdens de Negenjarige
Oorlog met zijn 25 prijzen en 10 rantsoeneringen veel succes boekte.78 Gournay
vatte deze campagne aan in het gezelschap van een vijftal andere Oostendse kapers.
In de beschrijving van deze kruistocht kwam tot uiting dat men ze niet als con
currenten beschouwde, maar vooral als medestanders die de slaagkansen voor buit
verhoogden. Zo kaapte Gournay, samen met kapitein Jan Vincke, reeds kort na
het verlaten van Oostende een Schotse hoeker geladen met gerst.79 Dit scheepje
was eerder buitgemaakt door een Duinkerkse kaper, maar werd op rechtmatige
wijze heroverd door het Oostendse duo.S0 Kruisend tussen Calais en Boulogne ver
nam Thomas Gournay van een andere Oostendse kaper (Karei Wybou) dat een
vloot 'billanders', kleine kustvaarders, in aantocht was. Een aanslag op dit konvooi
mislukte omdat ze beschermd werden door enkele oorlogsbodems. Uiteindelijk
ging den Engelbewaerder schuilen nabij de krijtrotsen van Beachy Head, om enige
dagen later opnieuw jacht te maken op Franse koopvaarders tussen Étretat en
