70
MIDDELBURGSE COMMERCIE COMPAGNIE
Noten
1 C. Lloyd, The British Seaman, 1200-1860. A Social Survey, London 1968, 11.
2 Tijdens de Spaanse Successieoorlog (1702-1713) bereikte de Zeeuwse kaapvaart zijn
hoogtepunt. Met het einde van de vijandigheden in 1713 verloren de Zeeuwen een
belangrijke zo niet hun belangrijkste bron van inkomsten.
3 Het archief van de MCC bevindt zich in het Zeeuws Archief te Middelburg. In dit arti
kel zal verder naar dit archief verwezen worden met de aanduiding: ZA, MCC.
4 De databank is op CD te raadplegen in de studiezaal van het Zeeuws Archief. Te zijner
tijd wordt ze ook toegankelijk gemaakt op de website van deze archiefdienst.
5 Dit en andere aspecten van het onderzoek naar de zeelieden in dienst van de MCC wor
den ook besproken in: M. Van Overtvcldt, Zeelieden in de 18c eeuw. De Middelburgse
Commercie Compagnie: een casus, Gent 2005-
6 J.R. Bruijn en J. Lucassen, (red.), Op de schepen der Oost-Indische Compagnie. Vijf arti
kelen van J. de Hullu, Groningen 1980, 14.
7 J.R. Bruijn, 'Het zeevarend kader van de marine en de VOC in de 18e eeuw.', in: J. Par-
mentier en S. Spanoghe (red.), Orbis in Orbem. Liber Amicorum John EveraertGent
2001, 92.
8 J.R. Bruijn, 'Zeevarenden', in: F.J.A. Broeze, J.R. Bruijn en F.S. Gaastra (red.), Mari
tieme geschiedenis der Nederlanden 3 (Bussum 1977), 148.
9 P.C. van Royen, J. Bruijn and J. Lucassen (ed.), Research in Maritime History, No. 13:
"Those emblems of hellEuropean sailors and the maritime labour market, 1570-1870
St. Johns 1997, 57.
10 Bruijn, 'Zeevarenden', 151.
11 Van Royen, Bruijn and Lucassen (ed.), Research in Maritime Histoty, 58.
12 Met betrekking tot de VOC zie bijvoorbeeld R. van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur:
Duitsers in dienst van de VOC (1600-1800), Nijmegen 1997, 42-43-
13 Hier worden andere particuliere reders buiten beschouwing gelaten: deze ondernemin
gen hadden ook zeelieden nodig en zullen dus zeker concurrenten van de MCC zijn
geweest, maar door het gebrek aan bronnenmateriaal is het onmogelijk om uitspraken
te doen over deze groep werkgevers.
14 J.R. Bruijn, Varend verleden. De Nederlandse oorlogsvloot in de zeventiende en achttiende
eeuw, Amsterdam 1998, 181-182.
15 Bruijn, 'Het zeevarend kader van de marine en de VOC', 101.
16 Bruijn, Varend verleden, 251.
17 H. den Heijer, Goud, ivoor en slaven. Scheepvaart en handel van de Tiveede Westindische
Compagnie op Af ika, 1674-1740, Zutphen 1997, 401-404.
18 Den Heijer, Goud, ivoor en slaven, 108.
19 Den Heijer, Goud, ivoor en slaven, 104.
20 Van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur, 39.
21 Bruijn, 'Zeevarenden', 147-
22 Van Gelder, Het Oost-Indisch avontuur, 50.
23 Van Royen, Bruijn and Lucassen (ed.), Research in Maritime History, 58.
24 C. Reinders Folmer-Van Prooijen, Van goederenhandel naar slavenhandel. De Middel
burgse Commercie Compagnie 1720-1755> Middelburg 2000, 113.
25 Reinders Folmer-Van Prooijen, Van goederenhandel naar slavenhandel, 115.
26 M.A. van Alphen, 'The Female Side o! Dutch Shipping: Financial Bonds of Seamen
Ashore in the 17th and 18th Centuries', in: J.R. Bruijn and W.F.J. Mörzer Bruyns (ed.),
Anglo-Dutch Mercantile Relations, 1700-1850, Amsterdam 1991, 125-132.
