THEATRUM ANATOMICUM
105
De bibliotheek van de chirurgijnsgildekamer
Dan de culturele betekenis van de anatomiekamer: hoe zat het daarmee? Dat de
Middelburgse ontledingen openbaar waren en dus door een brede schakering van
mensen uit de burgerij gevolgd konden worden, is al beargumenteerd. Het finan
ciële succes van de anatomiekamer toont bovendien dat er in de jaren zestig vol
doende betalende toeschouwers zijn geweest. Anderzijds is van een invloed van de
ontleedkamer op kunstenaars of dichters in Middelburg nauwelijks gebleken. De
schaarse gedichten die er zijn gemaakt, werden door de artsen zelf gecomponeerd
(Wilhelmi en Trezel) en alleen van de kunstschilder Johannes Goedaert zijn er ana
tomische gravures bekend.106
Omtrent de verzamelingen in de Middelburgse chirurgijnsgildekamer is echter nog
wel één belangrijke bron overgeleverd die het nodige onthult over het cultureel
functioneren van het anatomisch theater. In 1746 heeft de Middelburgse uitgever
Hendrik van Hoekke een gedrukte catalogus uitgegeven van de in de 'Chirurgyns
Ontleed-Kamer' aanwezige boeken (afb. 10).107 Deze opsomming van 146 boeken
gaat vergezeld van een naamlijst van (bijna) alle schenkers (zie bijlage 4). In totaal
waren dat 105 personen en twee instituties. Een analyse van deze lijst toont aan
dat de bibliotheek grotendeels (voor 86%) bestond uit boeken die vóór 1680, dat
wil zeggen voorafgaand aan de eerste sluiting van de Middelburgse ontleedkamer,
waren gepubliceerd (fig. 1). Uit deze gegevens kan dus worden geconcludeerd dat
de chirurgijnsbibliotheek vooral vorm heeft gekregen in de periode waarin Van de
Voorde doceerde.
Of er in die tijd een andere collectieve bibliotheek actief was, is mij niet bekend.
Weliswaar is er de vermelding uit 1627, waarin 'Wet en Raad' van de stad Middel
burg het besluit nemen om uit te zien naar een plek 'ter wekker plaetse bequame-
lijck soude moghen worden geërigeert eene publique bibliotheecq ten dienste ende
gebruyek van geleerde en geletterde personen, zoo borgers ende innewonende deser
stadt, als andere', maar deze boekerij lijkt maar kortstondig te hebben gefunctio
neerd.108 Alleen de Middelburgse kerk bezat een eigen bibliotheek.
- j,ui
I
N#> N«§? jé? „V
Fig. Overzicht van de in de catalogus van 1746 genoemde publicatiedata gebundeld in
vijfjarige intervallen.
