128
THEATRUM ANATOMICUM
429 en 445. Zie over de informele genootschappen uit de late en vroege achttiende eeuw
ook: H.J. Zuidervaart, Van Konstgenoten en Hemelse fenomenen. Nederlandse sterrenkunde
in de achttiende eeuwRotterdam 1999.
12 J.C. Rupp, 'Matters of life and death. The social and cultural conditions of the rise
of anatomical theatres, with special reference to seventeenth century Holland', His
tory of Science 28 (1990) 263-287; idem, 'Theatra Anatomica. Culturele centra in het
Nederland van de 17e eeuw', in: J. Kloek en W.W. Mijnhardt, Balans en Perspectief van
de Nederlandse Cultuurgeschiedenis. De productie, distributie en consumptie van cultuur,
Amsterdam 1991, 13-36; idem, 'Anatomische theaters en civil society. Over culturele
centra en gedragscodes in het zeventiende-eeuwse Nederland', Tekens en teksten (1992)
45-59; idem, 'Het theatrum anatomicum: publiekscommunicatief fossiel of'archetype",
Gewina. Tijdschrift voor de Geschiedenis der Geneeskunde, Natuurwetenschappen, Wiskun
de en Techniek 25 (2002) 191-209.
13 Zo vraagt Rupp zich af of de 'beschrijvende kunst in Delft' die zo contrasteert met de
vanitasstijl in Leiden en die ook weer afwijkt van de barok toegepast door Rembrandt,
Ruysch en De Lairesse, wellicht terug is te vinden in de lokale vertogen over leven, ziekte
en dood. Voor de grote culturele rol van het anatomisch theater van Delft, zie nader: H.
Houtzager en M. Jonker (red.), De snijkunst verbeeld. Delftse anatomische lessen nader
belicht, Zwolle z.j. [circa 2003], en E. Jorink, "Alle bedenckelijcke curieusheden'. Delftse
verzamelingen en de ontwikkeling van de natuurwetenschap in de zeventiende eeuw', in:
Bergvelt [e.a.], Schatten in Delft, Zwolle, 2002, 101-125.
14 D. de Moulin, 'De natuurhistorische verzameling in het voormalige Theatrum Anatomi
cum te Rotterdam', Rotterdams Jaarboekje (1972) 129-139. Zie ook: M.J. van Lieburg,
'Het eerste theatrum anatomicum van Rotterdam (1642-1759), Rotterdams jaarboekje
(1976) 210-227, en idem, 'Het anatomisch kabinet der Clinische School te Rotterdam',
Rotterdams Jaarboekje (1974) 251-270. Van de collectie naturalia en andere voorwerpen
te Rotterdam verscheen in 1740 een gedrukte catalogus met daarin een korte beschrij
ving van 328 objecten (de mineralen uitgezonderd). Zie: Catalogus ofte naamlijst der
voornaamste zaken, dewelke op de anatomiekamer der stadt Rotterdam te zien zijn, Rot
terdam 1740.
15 Publicaties met betrekking tot het Middelburgse chirurgijnsgilde uitgebracht vóór 1940
zijn: A.A. Fokker, 'Losse bladen uit de geschiedenis van het chirurgijnsgilde te Middel
burg', Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 21 (1877) 333- 372; D. Schoute, Schets
van het Middelburgsche Chirurgijnsgilde, z.pl., z.d. [circa 1911], en M.G.A. de Man,
'Een onbeschreven penning van het chirurgijns- of Cosmus- en Damianus-gilde te Mid
delburg', Tijdschrift van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Munt- en Pen-
ningkunde20 (1912) 2, 124-136. Verspreide losse archiefstukken met betrekking tot het
chirurgijnsgilde en de Middelburgse artsen bevinden zich in: (1) Zeeuws Archief (ZA),
Familiearchief (FA) Verheye van Citters, inv.nr. 54b; (2) idem, Stukken betreffende de
Geneeskundige School, doos II, nr. 18; (3) Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, col
lectie Fokker, handschriftenverzameling IV A 21: stukken afkomstig van A.A. Fokker;
(4) Universiteitsbibliotheek Leiden: diverse gedrukte dissertaties van Middelburgse art
sen. Biografische gegevens zijn ook ontleend aan: P. de la Rue, Geletterd Zeeland, Middel
burg 1734; F. Nagtglas, De Algemeene Kerkeraad der Nederduitsch-Hervormde Gemeente
te Middelburg van 1574-1860, Middelburg 1860; J. Banga, Geschiedenis van de vroegere
geneeskunde en van hare beoefenaren in Nederland, Leeuwarden 1868; F. Nagtglas, Levens
berichten van Zeeuwen, zijnde een vervolg op P. de la Rue, geletterd, staatkundig en heldhaf
tigZeeland, 2 dln., Middelburg 1888-1891; A.A. Fokker en J.C. de Man, Levensberichten
van Zeeuwsche Medici, Middelburg 1901; P.J. Meertens, Letterkundig leven in Zeeland in
de zestiende en de eerste helft der zeventiende eeuw, Amsterdam 1943; G.A. Lindeboom,
Dutch medical biography. A biographical dictionary of Dutch physicians and surgeons 1475-
1975, Amsterdam 1985, en aan J.Z.S. Pel, Chirurgijns, doctoren, heelmeesters en artsen
op het eiland Walcheren 1700-2000, digitale uitgave Koninklijk Zeeuwsch Genootschap
