Poldermans
144
ZELFPORTRET
Daniël Poldermans, hoofdonderwijzer te 's-Gravenpolder. Daaruit komt Polder
mans naar voren als een interessante man met een eigenzinnig karakter. Ook een
veelzijdig man, die voortreffelijk schreef en onderzoek deed op het brede terrein
van de regionale cultuur. Befaamd was hij om zijn vertellingen in dialect. Aan het
geschetste portret van Poldermans valt uit onverwachte hoek nog bijzonder per
soonlijk materiaal toe te voegen.
In de Zeeuwse Bibliotheek bevindt zich namelijk (behalve zijn Zeeuwse biblio
theek) ook een deel van de nagelaten papieren van dr. P.J. Meertens. Die documen
ten zijn sinds kort toegankelijk. In doos 1143 A 5 trof ik onder meer een dikke map
aan met de correspondentie tussen Meertens en Poldermans (inv. nr. 28.21).
In deze bijdrage wordt aan de hand van met name de brieven van Poldermans
een aanvulling gegeven op de portretschets van de hand van Lepoeter.3 Deze cor
respondentie is echter niet uitsluitend biografisch van belang. In de briefwisseling
met Meertens wordt via de pen van Poldermans enig inzicht gegeven in wat er in
Zeeland in de jaren 1926-1940 gaande was op het gebied van regionale geschied
vorsing, heemkunde, dialectologie en folkloristisch onderzoek. Personen en instan
ties, zoals de pas opgerichte Zeeuwse Vereeniging voor Dialect-onderzoek en het
Zeeuwsch Genootschap, komen dan ook frequent voor in de brieven. Poldermans
was aanvankelijk van beide organen geen lid. Daarbij speelden persoonlijke aspec
ten zeker een rol, maar ook dat is een relevant aspect van het in die jaren opbloeiend
regionalisme.
In breder verband is deze correspondentie zelfs van belang in het licht van de beoe
fening van de volkskunde gedurende het interbellum, inclusief de verschillende
standpunten en posities die zich op dat gebied voordeden. In verschillende noten
is daar dan ook op gewezen. Zo geven deze brieven uit het perspectief van Polder
mans ook een beeld van een aspect van het culturele leven in deze provincie en de
richtingenstrijd bij de studie van de volkscultuur en het dialectonderzoek.
Hieronder volgt in eerste instantie informatie over de beide correspondenten, Pol
dermans en Meertens. Vervolgens komt de briefwisseling zelf aan de orde.
Daniël Adrianus Poldermans was op 30 augustus 1877 te Ellemeet geboren. Hij
was de jongste zoon in het gezin van hoofdonderwijzer Matthijs Poldermans (geb.
1834) en Susanna Klasina van den Nieuwenhuizen (geb. 1836). De jonge Polder
mans werd opgeleid tot onderwijzer. Als veertienjarige ging hij naar de Middel
burgse Rijkskweekschool. Daar kreeg hij vier jaar muziekles van Arnoldus Lijsen,
die bij hem een vruchtbare akker vond, zodat de kwekeling later op de viool kon
excelleren. In zijn Middelburgse tijd had de jonge Poldermans veelvuldig contact
met een goede kennis van zijn vader, de arts en oudheidkundige dr. J.C. de Man. In
een van zijn publicaties wordt Poldermans uitdrukkelijk dank gebracht.4 In 1896
slaagde Daan Poldermans voor zijn onderwijsakte. In dat jaar werd hij benoemd
tot onderwijzer aan de Openbare Lagere School B in Goes, die aan de Vlasmarkt
stond.
Op 15 maart 1901 trouwde Poldermans met Jacoba Elizabeth van Damrne (geb.
's-Gravenpolder, 1877). Hij zal haar wel ontmoet hebben in Goes waar ze in een
