Dg steekhengst Boreas',
scheepstype of ontwerp van eigen vinding?
8 CONSENT NR. 26 VOORJAAR 2010
Peter Homer
Het begon allemaal met een oproep in de Consent van 1994
onder de kop: Wie ontfermt zich over de laatste steekhengst?
Met, na een korte uitleg over het schip: "Het mag niet gebeu
ren dat ook van dit scheepstype het laatste exemplaar naar
het buitenland verdwijnt!" En daarna werd het stil. Reacties van
enthousiaste liefhebbers bleven uit, de SBH vrijwilligers had
den hun handen vol aan de restauratie van de eigen schepen
en de inrichting van de werf in Arnemuiden. Het scheepje
ging zienderogen achteruit. Het belandde in halfgezonken
toestand tegen de wal tussen de scheepswerven van Piet Dek
ker en Peter Schouten aan de Kortenhoefse dijk in Kortenhoef,
om in alle rust weg te rotten in het veen. Het dek en de roef
stortten in, gras en varens groeiden uit de naden. Het zou niet
lang meer duren voor het volledig met de oever van de sloot
zou vergroeien.
Tot eind 2007. Op een rustige herfstdag werd door een paar
vrijwilligers onder begeleiding van scheepsbouwers Peter
Schouten en Cees Droste een drietal pompen in het wrak ge
hangen om te zien of er nog leven in zat. Met een lang ver
lengsnoer, één pomp van Peter en twee geleende pompen
van de jachthaven in Steenbergen (NB) werden grote hoeveel
heden pikzwart water verzet. En wie schetst de verbazing toen
er na een dag pompen beweging in kwam. Het bleek dat het
scheepje nog drijven wilde.
Dat was de aanzet tot een echt reddingsplan. Begin 2008 is
door Ria Geluk (toenmalig voorzitter SBH) een aanvraag naar
het Prins Bernhard Cultuurfonds gestuurd, voor ondersteu
ning bij het bergen en in tekening brengen van dit bijzondere
schip. Daar werd eerlijk bij vermeld dat succes onzeker was,
omdat niemand wist in hoeverre het casco verrot was en bij de
berging uit elkaar zou vallen. Desondanks werd de aanvraag
gehonoreerd met een forse subsidie. Zoals werfbaas Piet Dek
ker het samenvatte: "Dit is een unieke gelegenheid om dit
bijzondere schip voor de toekomst te behouden, we zijn nog
net op tijd. Het schip was gezonken en als er nu niets wordt
gedaan hoeft het niet meer."
Op 31 oktober 2008 was het zover. Met deze keer een echte
pomp (80 m3/u), een baggeremmer, schoppen en een bok
(schuit) van de buren werden grote hoeveelheden water en
veenbagger verzet. Al het overtollige hout werd in de bok
gekieperd. Twee rivierkreeften die al sinds jaren in het schip
Heijnst volgens Groenewegen,
een verre voorvader
woonden werden voorzichtig verhuisd, gaten in de zijden
werden met lappen afgestopt en zodra de romp begon te
drijven werd er een zeil onder getrokken om verdere lekkages
af te stoppen.
Zoals te lezen valt in de Spiegel der Zeilvaart van februari 2009
was de operatie een doorslaand succes. In de loop van de mid
dag dreef de romp en kon naar de werf worden gesleept met
behulp van de opduwer van schipper Martijn Vermeer, die
toevallig voor de werf lag. Daar werd het scheepje tegen de
wal afgemeerd en werden verstevigingen aangebracht om te
zorgen dat het niet in elkaar geknepen zou worden bij het hij
sen. Om opnieuw afzinken in de nacht te voorkomen werd het
geheel met een paar stroppen ondersteund onder de kraan
gehangen. Het succes van die dag werd bekroond met een
pint bier en een pannekoek voor de bergers in Ankeveen.
De volgende dag is het casco opgetakeld en op de werf droog
gezet. De angst dat het zou breken of uit elkaar vallen bleek
gelukkig ongegrond. Vermoedelijk doordat de hele romp tot
aan het potdeksel in het blik zit bleek deze nog verrassend
goed in model. Daarmee trad fase twee van het reddingsplan
in, het opmeten en op transport zetten naar Zeeland.
Gerrit Schutten (auteur, zie hieronder) heeft de romp het vol
gende weekeinde opgemeten en een lijnenplan getekend.
Onder grote belangstelling van de Kortenhoefse gemeen
schap is het casco twee dagen later op een dieplader richting
Capelle vertrokken, waar het tijdelijk een plekje heeft gekre
gen op het erf van de boerderij van Ria Geluk, de voormalige
voorzitter van de SBH.
Kortenhoef in 1994
foto Consent
Weer boven water
na 15 jaar
foto: P. Hamer
Er was in 2007 niet veel
meer van over
foto: P Hamer
CONSENT NR. 26 VOORJAAR 2010 9
