van in totaal 1,20 m verwacht. Bij't Schoor leid
de de zakking zelfs tot afschuiving van een stuk
gereedgekomen koperslakblokglooiing.
Bij het afwerken van het grondlichaam in het
najaar 1977 werd zoveel hinder ondervonden
van de regen dat de aannemer half november in
overleg met de directie besloot het werk tijdelijk
stil te leggen. Eerst eind april 1978 konden de
werkzaamheden weer worden hervat. Niette
min kon het werk dankzij de in het eerste jaar
behaalde tijdwinst nog ruim twee maanden bin
nen de in het bestek gestelde termijn worden
opgeleverd.
Veerdam Holwerd-Ternaarderpolder
Aansluitend op de zojuist beschreven werken
werd op 7 juni 1977 de dijkverhoging langs de
Oost-Holwerderpolder, gelegen tussen de Veer
dam nabij Holwerd en de Ternaarderpolder,
aanbesteed. Ook hier werd de bestaande zeedijk
verhoogd.
De lengte van het werk was 2,1 km. De hoogte
van de oude zeedijk bedroeg N.A.P. 5,00 m.
De nieuwe zeedijk is ontworpen op een blijven
de kruinhoogte van N.A.P. 8,25 m. Deze
hoogte is gebaseerd op een ontwerp storm-
vloedpeil van N.A.P. 5,50 m.
De verhoging werd ook hier uitgevoerd met een
zandkern, die werd aangebracht aan de buiten
zijde van de bestaande zeedijk. Dit was in de
gegeven situatie de meest voor de hand liggen
de oplossing. Op het buitenbeloop werd tot
N.A.P. 2,50 m een verdediging aangebracht
van betonblokken met daarboven tot N.A.P.
7,20 m een asfaltbetonbekleding.
Om het aanzicht van de dijk te verbeteren zijn de
betonblokken aan de bovenzijde voorzien van
een uitgewassen basaltsplitlaag. Het overige
buitenbeloop, met de kruin, het binnenbeloop
en de bermen werden afgedekt met een kleibe-
kleding, waarvoor de klei werd ontleend aan de
oude zeedijk en het voorliggend maaiveld. Ten
behoeve van de beweiding werden afrasterin
gen en een veedrinkwaterleiding met drinkbak
ken aangelegd. Langs het gehele werk is achter
de zeedijk een 3,00 m brede inspectieweg en aan
de zeezijde aansluitend aan de asfaltbetonglooi
ing, een 2,50 m brede onderhoudsberm aange
legd. Deze zijn via op- en afritten met elkaar ver
bonden. De uitvoering van het werk vereiste
door het late tijdstip van aanbesteding een goe
de planning en een gedisciplineerde uitvoering.
Hieraan heeft de aannemer kunnen voldoen,
ondanks het feit dat bij de zandwinning in de
Waddenzee vele stagnaties zijn opgetreden. Die
werden voornamelijk veroorzaakt doordat pers
leidingen op de Wadbodem toch wel erg kwets
baar blijken te zijn voor wind, storm en golfslag.
Er zijn dan voortdurend reparaties noodzakelijk.
Een ernstige handicap was daarbij dat de leidin
gen door de ondiepe Wadbodem niet perma
nent bereikbaar waren.
De zandwinning voor dit werk was bovendien
gecompliceerd. Het benodigde zand werd uit de
Waddenzee gewonnen. De winput werd weer
gesuppleerd met zand uit de vaarweg tussen
Holwerd en Ameland, teneinde de kans op aan
tasting van de aangrenzende platen te beper
ken. De zandwinning vanuit de vaarweg was
echter mede door de talrijke veerbootpassages
aan beperkende voorwaarden gebonden. Dat
leidde tot de nodige problemen.
Hetwerkwerd reedsopde leoktober 1977
verrast door een zware najaarsstorm met een
sterk verhoogde zeestand. Ook in de weken
daarna bleef het weer stormachtig en kwamen
hoge zeestanden voor. Dit leverde in de uitvoe
ring spannende momenten op: een bouwput
voorde aanleg van de betonblokkenverdedi-
ging op het buitenbeloop liep vol, in de veer
haven zonk een ponton met dragline. Op een
bouwput voor de aanleg van de betonblokken-
verdediging op het buitenbeloop liep vol, in de
veerhaven zonk een ponton met dragline. Op een
vrijdagavond moest nog in allerijl een noodbe-
kleding op het nog niet met asfaltbeton afge
dekte zandbeloop worden aangebracht. Het
werk heeft verder weinig hinder ondervonden
van slecht weer en kon dan ook ruim twee
maanden binnen de in het bestek gestelde ter
mijn worden opgeleverd.
Vermeldenswaard is nog dat bij het opruimen
van de slikspecie voorlangs de teen van de oude
dijk een vliegtuigwrak uit de tweede wereld
oorlog werd gevonden. In nauwe samenwer
king met de militaire autoriteiten werden de res
tanten van het wrak doorzocht en opgeruimd.
De kosten van uitvoering van beide werken
werden door het Rijk nagenoeg voor 100 ver
goed; de kosten van voorbereiding en toezicht
zijn voor rekening van het zeewerend water
schap Eastergoa's Sédiken. De voorbereiding
en het toezicht bij de uitvoering werden ook hier
namens het waterschap verzorgd door de Pro
vinciale Waterstaat van Friesland.
485
