4
A l W il
If 4
1
ii
ill li Ni 1 1
l4
lllfi
cm) AA7el( v cljcl
^5' 777c \pcbe_
Dat was een eerste vermelding van Cats als titel en naamvoering, waarschijnlijk rond
1350, na het overlijden van Graaf Willem III (13). De telgen van dit geslacht
behoorden zeker niet tot de oude middeleeuwse hoge adel en waren dus ook niet
verwant aan de oude Van Catsen. Zij hadden bezittingen verworven aldaar en
noemden zich naar de oude roemruchte Van Catsen.
De stamvader van dit tweede geslacht is de reeds genoemde Renger Monekinzn.,
die wij voor het eerst tegenkomen in een oorkonde van 2 juni 1290. Daarin keerden
29 Zeeuwse Ridders, Knapen en Heren zich tegen hun leenheer Graaf Floris V en
vroegen aan de Graaf van Vlaanderen, die zij enige maanden daarvoor als hun
leenheer hadden erkend in plaats van Graaf Floris X om in hun geschillen met Floris
V als scheidsrechter op te treden. In deze oorkonde worden alle 29 Heren genoemd
en waar zij vandaan kwamen. Zo ook Scouwen waarbij Renger wordt vermeld, maar
ook Nordbuelant waar Henric en Costijn van Cats worden genoemd (14). Deze
gebeurtenis was de opmaat voor het komende conflict tussen een groot deel van de
Zeeuwse adel en Graaf Floris X de latere strijd tussen Vlaanderen en de opstandige
Zeeuwse adel enerzijds en de eerste Henegouwse Graven van Holland Jan II en
Willem zijn zoon en de Hollandse adel anderzijds. Daarna zien we deze opstandige
lieden regelmatig terug, maar zonder Renger Monekinzn. Blijkbaar had Renger zich
verzoend met Graaf Floris en de Burggraaf van Zeeland (de Heer van Voorne), want
we komen hem regelmatig tegen in oorkonden waarin zijn bezit wordt aangeduid en
toenam dankzij deze keuze.
Hij verwierf in november 1290 goederen op Schouwen (nabij Scelveringhen), in
1296 opnieuw goederen op Schouwen nl. 17 gemet te Borrendamme en 19 gemet
te Heer Symonskerke. Waarschijnlijk heeft Renger zich na deze verwerving Heer van
Symonskerke genoemd. Voorheen was tiit het bezit van Hugo van Zierikzee (leden
van het geslacht verplaatsten zich later naar Renesse en werden Van Renesse) en
andere ballingen (de opstandige Zeeuwse adel). De goederen van de ballingen
waren verbeurd verklaard en in bezit gekomen van de graaf (Floris V) die ze opnieuw
beleende. Ook goederen van Dirksland (voorheen eigendom van Jan en Hugo van
Zierikzee, zonen van Dirk van Zierikzee die het bedijkt hadden (Dirksland!) vielen
Renger toe en 9 gemet in ambacht Welland. In 1296 volgden de eerste goederen op
Noord-Beveland (15). Na de gewonnen oorlog door Willem van Henegouwen steeg
onze Renger Monekinzn. met stip. Hoewel niet afkomstig uit de hoge adel wist hij
veel functies en goederen te verwerven, conform het beleid van Graaf Willem om de
hoge adel die tegen hem was opgestaan opzij te zetten.
37?;
--Zjo
Wapens van Welle, J Rietstap,
Armorial genera!.
8
