Commentaar
Hieronder voorzie ik eveneens de vetgedrukte woorden uit bovenstaande tekst van
enig taalkundig/dialectologisch commentaar. Dit doe ik met de nadrukkelijke op
merking dat bij een en ander niet is gestreefd naar volledigheid. Het gaat slechts om
het aanstippen van wat bijzonderheden van woorden die:
uit het dagelijks gesproken Zeeuwse dialect zijn verdwenen.
in de laatste decennia steeds minder worden gebruikt en vervangen zijn door
standaardtalige varianten met een Zeeuwse tongval.
Dit geldt eveneens voor de volgende twee columns.
peeën
Het woord pee betekent tuinbouwgewas, gele wortel, winterwortel. Het woord wordt
meestal, evenals in bovenstaande tekst in het meervoud gebruikt. Het woord peeën
wordt in heel Zeeland nog met enige regelmaat gebruikt.
diengers
Hier hebben we te maken met het meervoud van ding. Deze afwijkende vorm werd
in heel Zeeland gebruikt. Waarschijnlijk is deze oude vorm ontstaan naar analogie van
de meervoudsvorming van bijvoorbeeld kind/kinders-. kinders zijn hinders, zei Jacob
Cats al. Deze meervoudsvorm komt tegenwoordig in het dialect steeds minder voor.
vosse kaontjes
betekent verse dunne reepjes uitgebakken spek. Vos komt van vors en en betekent
vers. Het woord vos werd op de Zeeuwse eilanden gebruikt, maar is geheel verdwenen
uit het dagelijkse taalgebruik. Bij koantjesgaat het mijns inziens om een standaardtalig
woord dat slechts in klank aan het dialect is aangepast, in het Woordenboek der
Zeeuwse dialecten wordt koantjes echter als een Zeeuws dialectwoord aangeduid.
opgedroest
betekent met een verhit, rood gezicht. Het woord wordt in deze vorm gebruikt in
Tholen en op Schouwen en Duiveland. Het is een voltooid deelwoord gebruikt als
bijvoeglijk naamwoord. Het werkwoord is defect, dat wil zeggen dat alleen de vorm
van het voltooid deelwoord nog gebruikt wordt. Het woord is afgeleid van het
Middelnederlandse woord drose,drüse hetgeen zwelling betekent. Opgedroest komt
nagenoeg niet meer voor in het vocabulaire van de Zeeuwse dialectspreker.
schoere
betekent schouder. Het woord wordt nog steeds, maar ook steeds minder, op
Schouwen en Duiveland en in Zeeuws-Vlaanderen gebruikt. Het woord is ontstaan
door het verschijnsel d-syncope (weglating van de d) Oorspronkelijk werd uit
schoudere de d weggelaten.
vuulte
betekent in de tekst onkruid, maar kan ook vuilnis betekenen. In de betekenis van
onkruid komt het met name op Schouwen en Duiveland nog met enige regelmaat voor.
glad
werd en wordt soms nog gebruikt in heel Zeeland als versterkend bijwoord in de
betekenis van helemaal: 't regende 'tglad nie. Het komt het meest frequent voor in
combinatie met het bijwoord niet.
112
