onder Kattendijke' in Nebalennia van 1849 dat in 1186 Arnulf en Gilbert van Can worden genoemd
en dat dit een Van Cats is. M.van Empel en H.Pieters schrijven in hun boek Zeeland door de eeuwen
heen, Middelburg I en II 1959 p. 103, dat in 1200 Floris van Welle als Heer van Cats wordt vermeld.
4. De Katten (Chatten) leefden in het toenmalige gebied waarin nu de provincie Hessen in Duitsland is
gelegen. Het gebied werd door de Romeinen onder Drusus (38-9 v. C. Romeins generaal) ingenomen.
De Katten namen deel aan de opstand der Germanen onder Armenius tegen de Romeinen en later
namen zij deel aan invallen in Romeins Gallië en Rhaethie. Tegen hen en de Alemanen(Germaanse
volkstam) ondernam Caracalla (Romeins keizer) in de 3e eeuw een vruchteloze veldtocht. Hun naam
verdwijnt in de vierde eeuw als de Franken (vrijen) de naam wordt waarmee de vrije volken worden
aangeduid. Zij worden het laatst genoemd door Claudianus (370-404, Grieks-Romeins dichter en
schrijver) tegen het eind van de vierde eeuw.
Sommige van deze Katten zwierven uit en zo belandden enkelen van deze stam, waarschijnlijk als
stichters en naamgevers van Kats in Noord-Beveland, maar ook van bijvoorbeeld Cadzand. Aldus het
prachtige verhaal. Aardig is om te vermelden dat de Graaf van Sayn, (vgl. de oude geschiedschrijvers)
een der stamvaders van het geslacht Van Voorne en Van Renesse uit Hessen afkomstig was en als
wapen een springende kat had. Een bewijs van deze mythologische stamvader is nog niet geleverd,
maar de herkomst en het wapen zijn wel juist.
5. Zo ook in het zegel van Nicolaas I van Cats in 1270 in: Corpus Sigillorum Neerlandicorum, CSN 983
Ook vinden wij zijn zegel verbonden aan een oorkonde van de Stad Keulen op 9 oktober 1270 (naast
de kat barensteel en vier hangers). Het randschrift vermeld 'Sigilum Nicholai de Cats'. F.en oorkonde
met een zegel van Hendrik van Cats van 1 augustus 1292 is te vinden in het archief stad van de Gent,
Charters der Graven van Vlaanderen fonds de Genois, nr. 646 en is afgebeeld door RZuydweg,
p. 56: een gaande kat met een barensteel met vijf hangers met als Randschrift Heynric de Cas.
Hendrik van Cats: zijn zegel en wapen wordt gevonden op een Charter van Rupelmonde van
6 augustus 1295 waarin edelen van Zeeland worden vermeld onder andere dus Hendrik. RZuydweg:
Varia Zeelandia, wapen Cats, p. 60-61.
H.Obreen noemt in zijn artikel dat de Van Catsen twee wapens voerden nl. 1 .het wapen gevoerd door
Gerolf. Henric, Gherolfe en Witte (het geschaakte/getrapte Sint Andrieskruis) en 2. het wapen
gevoerd door Nicolaas van Cats, (vader en zoon) Heer van Schoonhoven (een gaande kat).
H.Obreen, Holland Vlaanderen, p. 28. Van der Baan meldt dat het hoog adellijk geslacht Van Cats als
wapen voerde een zwarte kat op een goud veld.
6. Zo is bekend dat voordat Nicolaas I van Cats de kat voerde als sprekend wapen in 1274 het wapen een
trapvormig St Andrieskruis was met een dwarsbalk en een barensteel met vier hangers) Met als
randschrift 'Sigilium Nicholai de Cats'.
Het randschrift van zijn zegel is 'S. Nicholai de Hadewartswovde militis' CSN nr. 984. Nicolaas was van
1273 Heer van Hazerswoude en had daar een aantal jaren zijn hoofdverblijf voordat hij zich in
Schoonhoven vestigde. Oorkonde in het Gemeentelijk Archief Utrecht I, nr. 541.
7. In 1292 vinden we van Costijn van Cats (zoon van Hendrik) een zegel in de stad Gent (12 aanstotende
ruiten en een dwarsbalk). P Zuydweg heeft hem afgebeeld, p. 56, en noemt een oorkonde van
1 augustus 1292, waaraan ook de reeds genoemde Henrik zijn zegel hangt. Het randschrift luidt:
'Sig Costini flius Dn Henrici militis de Kas'.
8. Van Rheineck Leyssius ThAdeldom van Zeeuwsche leenmannen, NL 1934.
9. Van Cott AA, Van Cotts in the OU1 World and New: Embracing the Traditional Comprehensive
History of the van Cott family in Europe and America .1949en J.Moermon., Genealogie geslacht
van Cats. Vrouwenpolder 1983, S. van Leeuwen, a.w., p. 897 ev.
10. Dekker C., Zuid Beveland. De historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de
middeleeuwen. Assen 1971, p. 22 van zijn dissertatie.
11. Als voorbeeld kan worden genoemd het Nationaal Archief waarin de Inventaris van het rechtelijk
Archief Blois zit. Daar staat in de inleiding dat de kleinzoon en achterkleinzoon van Nicolaas I van
Cats, namelijk Willeman en Renger, het burggraafschap behielden van Gouda.
12. Willeman wordt ook Willeman van Weldamme genoemd. Hij had een zoon Renger genaamd.
Willeman was zeer waarschijnlijk, de zoon van Renger Monekinzn., J.Zondervan, Genealogie Renger
Monekinzn, p. 1., H.J. Smit, De Rekeningen der graven en gravinnen uil het Henegouwsche Huis,
3 din. WHG 1939. Deel III p. 151-152, p. 155/156.
WH.Lenselink De adel op Schouwen en Duiveland. Kroniek 'Stad en Lande Schouwen Duiveland',
22e jg. 1997, p. 27-43.
13. Lieven Willemanzn. van Cats wordt in 1396 Lieven van Symonskerke en Cats genoemd. De Bos,
Bijzondere Randen, p. 26; Grijpskerke Graafschap p. 310. In 1393 testament van Willeman van Cats
van Weldamme en Henrica van Rodenburgh Vrouwe van Symonskerke. Gemeentearchief Goes Inv.
Lenshoek nr. 91 en GA Gouda. Lieven van Cats wordt in 1396 genoemd als poorter van Zierikz.ee,
Poortersboek Zievikzee II.
23
