duinen gelegen vlakke land, zal evenwel door bebossching worden verfraaid. Met
behulp van de werkverschaffing zal een terrein in bosch worden herschapen.
Verder zullen wandelwegen worden aangelegd en dan bevat dit uitbreidingsplan
een vereenigingsgebouw in een 4 ha. groot park, een golfveld en gelegenheid tot den
bouw van villa's die aan niet geringe eischen moeten voldoen.
Door aldus deze kuststrook over een lengte van 5 km te bebosschen stelt 'Nieuw
Haamstede' zich voorop het, de laatste jaren bij een aantal Nederlandschefamilies
in trek gekomen. Noordelijkste Zeeuwsche eiland een harmonieus rustig zomeroord
te stichten
Dat het niet in de bedoeling ligt den grooten stroom vacantiegangers naar
Schouwen te leiden, blijkt o.a. uit den eisch die aan de zomerverblijven wordt
gesteld. Het kleinste huis, dat op het terrein mag verrijzen, zal nog een uitgave van
tenminste f 3000 vergen. "2S
De oorlogsjaren
Maar al in mei van dat jaar -1939 - begon de toenemende oorlogsdreiging ook op de
terreinen van de Maatschappij merkbaar te worden: de plaatselijke afdeling van de
Nederlandse Vereniging voor Luchtbescherming deelde op haar vergadering in
hotel Bom mee, dat er "op" Nieuw-Haamstede een modelschuilkelder gebouwd zou
worden. En het zou datzelfde jaar nog erger worden, want de Nederlandse Militaire
Autoriteiten ontzegden de Maatschappij bij het begin van de mobilisatie de toegang
tot al haar terreinen in de duinpolder.
Begrijpelijkerwijze werd een gemeenteraadsbesluit tot wijziging van het uitbreidings
plan voor Nieuw-Haamstede dat begin 1939 was genomen, in april 1940 opgeschort,
nog voor de Duitse inval: "Tengevolge van de huidige omstandigheden, veroorzaakt
het moeilijkheden een wijzigingsplan vast te stellen." Bij de eerste vergadering van
de gemeenteraad onder de Duitse bezetting werd bovendien de uitbreiding van het
waterleidingennet in Nieuw-Haamstede voor onbepaalde tijd uitgesteld, eveneens
"in verband met de tijdsomstandigheden".
Tijdens de bezetting heeft de Maatschappij van al haar plannen niets meer kunnen
uitvoeren: ook de Duitsers hadden niet alleen de duinen zelf tot verboden gebied ver
klaard, maar tevens het hele terrein daarachter rond de vuurtoren en het vliegveld.29
De al bestaande zomerhuizen, zoals bijvoorbeeld 'De Zeedistel', werden door de
bezetters 'gevorderd' voor de officieren die bij het vliegveld gestationeerd waren.
Enkele huizen in Nieuw-Haamstede en natuurlijk het station-restaurant bij het
vliegveld zijn tijdens de oorlog door bommen beschadigd of zelfs vernield, maar er
zijn geen vakantiehuizen op last van de Duitsers afgebroken, zoals dat bij
Westenschouwen wel is gebeurd.30 De bouwers van die vooroorlogse zomerhuizen
hadden voor traditionele ter plaatse gebruikelijke vormen van architectuur gekozen,
hooguit voor "modern-Hollandsch" of aangeknoopt bij de Engelse landhuisstijl.
Een enkel zomerhuisje bij Nieuw-Haamstede vertoonde al invloed van het toen
internationaal als modern geldende functionalisme, in Nederland het Nieuwe
Bouwen genoemd. Die keuze was in Zeeland voor de Tweede Wereldoorlog heel
uitzonderlijk.31
Nieuwe plannen na (le oorlog
Tijdens de Duitse bezetting, maar ook in de eerste jaren daarna werd in de
Zz'erz'fezëescteMeuMAS&cxsfenochoverdeoudenoöhovernieuweontwikkelingsplannen
voor het 'Zeebad Nieuw-Haamstede' bericht.32 Toch werd er achter de schermen aan
67
