In de maanden november en december had Minkema viermaal per dag verbinding
met Sint-Philipsland op vaste tijden. De verbindingen waren afdoende beveiligd. Als
een telefoonlijn uitviel, werd over de hoogspanningslijn getelefoneerd. In december
speelde de verbinding met de geallieerden een grote rol, zoals hier later wordt
beschreven. Zie ook het verslag van ir. Minkema in het gemeentearchief. Na de
gebeurtenissen in december 1944 werden de Duitsers steeds achterdochtiger wat
betreft de telefoonverbindingen. In de loop van januari 1945 werd het onmogelijk
om nog met de geallieerden te communiceren.
September 1944
Op 5 september -Dolle Dinsdag- zingen kinderen Oranje Bovenop het dorpsplein
van Renesse en ook 'Bombarderen gaat zo lekker op bet buis van Dekker'.
J.A.Dekker5, sinds 1933 lid van de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) is door
Mussen aangesteld als NSB-vertegenwoordiger in de provincie Zeeland. Duitsers en
NSB-ers bereiden zich op het ergste voor of vluchten. Op Moermond maakt Cor een
bed op voor Co en legt zijn pyjama klaar. Het gijzelaarskamp in Sint-Michielsgestel
wordt zonder verlies van mensenlevens ontruimd. Negen september schrijft Co aan
Cor:
"ik dacbt dat 't een kwestie van een paar dagen was -de bevrijding-, Ja
voor ons misschien wel uren. Veel NSBers zijn 'm gesmeerd. De burge
meestervan Vlissingen pleegde zelfmoord, zijn collega van Middelburg ging
er vandoor.
In Renesse blijft de NSB-er Boot, die de reguliere burgemeesters van Burgh, Haam
stede, Renesse vervangt, op zijn post, teleurgesteld in het laffe gedrag van andere
NSB-burgemeesters en NSB-leider Dekker.
Op zondag 15 september worden Haamstede en Renesse gebombardeerd. Geal
lieerde vliegtuigen schieten op Duitse luchtafweerbatterijen in de duinen. Cor
schrijft aan Co dat de bewoners van Moermond op die dag verzamelen in de hal van
het slot waar het plafond gestut is door houten pilaren en een negentig cm dikke
buitenmuur extra bescherming biedt. Als het schieten verstomt gaan ze tennissen.
Wanneer een brede en lang aanhoudende stroom van geallieerde vliegtuigen
overkomt (veel vliegtuigen trekken een glider, een aanhangvliegtuig zonder motor)
onderbreken zij hun spel en gaan enthousiast met witte regenjassen naar de
bevrijders zwaaien/1 De Duitse batterijen in de duinen beginnen te schieten. De
bewoners van Moermond gaan gauw weer naar binnen.
De Armeniër Jork Mikiniejan en zijn landgenoten bemannen de Duitse artillerie in
de duinen en schieten opzettelijk naast de overvliegende geallieerde vliegtuigen,
maar scoren voltreffers op de Duitse mijnen in zee die geallieerde landingen moeten
voorkomen. De Duitsers krijgen argwaan en zetten Jork gevangen. Dezelfde avond
wordt Jork bevrijd door twee van zijn gewapende landgenoten. Mikiniejan kan niet
van het eiland af komen en duikt dan onder in geïnundeerd Duiveland, waar hij
wordt verzorgd door Bram de Jonge en zijn familie. Op de 15de september gaan
Duitse militairen de artillerieposten bemannen. Zij schieten af en toe raak. Een
vliegtuig met glider moet een noodlanding maken, waarbij twee mensen in het
vliegtuig omkomen; één van de overlevenden uit de glider, de Nederlandse
commando Herman de Leeuw, duikt onder. De glider van een ander getroffen
vliegtuig haakt af en landt zonder ongelukken. De Amerikaanse soldaten in de glider
gaan een vuurgevecht aan met toegesnelde Duitsers. Een Duitse soldaat sneuvelt;
een Armeniër wordt door de Amerikanen gevangen genomen. US Army Captain
81
