EX5X30P1 DQSIrïfï7 CSC5ÊÖ
In januari dit jaar is de slakkenfauna op een deel van de vestingwal van Retranchement
bekeken door de Slakkenwerkgroep van de KNNV-Afd. Bevelanden. Een locatie op de zuid
westelijke rand van Nederland kan bijzondere beesten opleveren, alleen al omdat de opmars
van veel zuidelijke soorten langs de kustlijn loopt. Hoewel het korte bezoek onmogelijk een
volledige slakkenfauna kon opleveren, waren de waarnemingen allerminst teleurstellend.
Retranchement, fort Nassau
Chiel Jacobusse
De Wallen van Retranchement pas
sen goed in de dromerige sfeer van
het dorp en het omringende polder
land. Die wallen hebben roeriger
tijden gekend. In de Tachtigjarige
Oorlog nam Maurits het initiatief
om deze verdediging aan te leggen
op de noordoever van het Zwin.
We kunnen ons daar van alles bij
voorstellen, maar een onverwacht
grote vijand bleek toch de zee, die
het noordelijke fort van deze vesting
wegvaagde. De geschiedenis kent
vast veel interessante details, maar
één enkel technisch punt moet hier
echter gemeld worden en dat is de
aanleg van de wal. De benodigde
grond werd locaal gewonnen en
blijkt zeer schelprijk. De verklaring
is dat er oude strandafzettingen in de
wal zijn verwerkt. De natuurwaar
den van dit gebied hangen samen
met dit kalkrijke milieu, alsmede met
de warme zuidhellingen van de wal
len. De bijzondere flora met soorten
als ruwe klaver en kruisdistel is
daarvan een voorbeeld.
Naast het droge deel van de wallen
is er ook plaats voor vochtige en
natte milieus. De fortgracht, diverse
drinkpoelen en het aangrenzende
Afwateringskanaal vormen het
open water in dit gebied, met veelal
verborgen natuur onder de water
spiegel.
Op het land
Slakjes zoeken is een kwestie van
turen in het gewas en op de bodem.
Veel exemplaren komen tevoorschijn
als je een steen of een afgevallen tak
omkeert, of beter, als je wat in de
bodem wroet. Veel slakken schuilen
overdag, om niet te verdrogen in het
felle zonlicht.
De Slakkenwerkgroep heeft een
stukje vestingwal aan de zuidzijde
van het dorp bekeken bij de brug
over het Afwateringskanaal. Vooral
op de grens van de daar aanwezige
weide en de hoger gelegen haag was
het goed slakjes rapen. Veel huisjes
waren leeg. Het kan dan gaan om
dieren die vroegtijdig zijn gestorven
of om dieren die hun levenscyclus
keurig hebben afgerond. In het
strooisel van de haag waren ook
overwinterende slakken te vinden.
Die beesten trekken zich terug in
de bodem en sluiten de opening
van hun huisje af met een wittig
dekseltje.
Verrassingen
Van de zeer gangbare soorten zijn
waarnemingen te noemen van over
winterende tuinslakken en immer
actieve grote glansslakken. De
tuinslakken hebben een geel huisje
met een variabel aantal bruine stre
pen. Deze grote slak heeft ook wel
eens een andere kleur en de strepen
kunnen geheel ontbreken. Door
die eigenschappen is de slak veel
gebruikt voor ecologisch onderzoek,
want men zag dat de kleurvariatie
per locatie nogal verschilde. De
zwarte mondrand van het huisje
geeft de leek houvast bij de soortbe
paling: er is geen andere slak die dat
zo mooi toont. De tuinslak is regel
matig in tuinen te vinden, maar hij is
niet de grote veelvraat die slaplantjes
en hosta's om zeep helpt. In de vrije
natuur weet hij zich ook heel goed te
redden.
De andere soort, grote glansslak. is
een fraai glanzende, bruine 'knoop'
met een doorsnee van ruim één
