Een zandmotor voor
de Oosterschelde
Door Marten Hemminga
jQe Deltawerken hebben Zeeland veiligheid gebracht.
i/„ maar- onbedoeld, ook een aantal forse ecologische
2 problemen. Het grootste probleem, dat tegelijkertijd
EJBS het lastigst op te lossen is, ligt in de Oosterschelde.
Door de aanleg van de stormvloedkering en de
mhv %S"Ï comPar,:imenteringsdammen, verkeert het systeem in een
SSwaiu >^s5IS staat van "zandhonger". De geulen in de Oosterschelde
zijn nu te diep en hebben 400 tot 600 miljoen kubieke meter zand nodig.
Op dit moment onttrekken de geulen vooral zand aan slikken, platen en
schorren. Daardoor dreigt in de komende decennia het getijdengebied in de
Oosterschelde met de helft af te nemen; uiteindelijk zal vrijwel het gehele
getijdengebied rond 2100 verdwenen zijn.
Om deze ecologische ramp in het grootste Nationaal Park van Nederland
te voorkomen, voert Rijkswaterstaat momenteel een verkenning uit naar
de uiteenlopende gevolgen die de zandhonger heeft, en de potentiële
maatregelen die genomen kunnen worden om de schade te beperken.
Theoretisch zijn er heel wat maatregelen denkbaar. Van het stroomlijnen
van de pijlers van de stormvloedkering, en het weer verbinden van het
Krammer-Volkerak met de Oosterschelde, tot het plaatselijk aanvullen van
zand op platen en slikken waar dat verloren is gegaan. Vooral deze laatste
maatregel lijkt veelbelovend, en kan op de korte termijn de netto afname
van het oppervlak aan slikken en platen lokaal flink beperken. Ik zou
zeggen, laten we hier met vaart aan beginnen, en niet lang wachten met het
uivoeren van de eerste praktijkproeven!
Voor de langere termijn moeten meer fundamentele oplossingen gevonden
worden. De verkenning van Rijkswaterstaat biedt daarvoor een
aanknopingspunt. In de verkenning komt de relatie tussen zandhonger
en kustveiligheid aan de orde. De aanwezigheid van slikken, platen en
schorren werkt veiligheidsverhogend in de Oosterschelde, zo stelt het
rapport. Vanwege de zeespiegelrijzing zullen in de toekomst zonder twijfel
continu zandsuppleties voor de Nederlandse duinkust nodig zijn. In die
lange termijn beveiliging van de Nederlandse kust zou een permanent
suppletiegebied in dé voordelta t.b.v. de Oosterschelde opgenomen
kunnen worden. De langjarige import van zand door de Oosterschelde.
gefaciliteerd vanuit dit zandeiland, zou op de lange termijn de zandhonger
kunnen stillen én de veiligheid in het gebied op peil houden. Zou de
nationale klimaatscommissie onder leiding van Cees Veerman deze optie
niet mee moeten nemen in haar visie?
Dr. M.A. Hemminga is directeur van Stichting Het Zeeuwse Landschap
ZeeuwsLandschap 3
Paddenstoelenimpressies van Zeeland p. 4
Paddenstoelendeskundige Eef Arnolds bracht op
uitnodiging van Het Zeeuwse Landschap een aantal weken
in het Zeeuwse door. Het leverde een boeiend mycologisch
portret van de provincie op. In dit nummer het eerste deel
van ziin bevindingen.
Natuurparadiis de Hooge Platen p. 8
Zeehonden, dwergsterns, grote sterns, maar ook
schorviltbiien en een slechtvalk figureren in de lofzang op
de Hooge Platen van René Beiiersbergen.
De Zeeuwse akkers van weleer p. 11
De polders ziin stil geworden. De leeuwerikenzang is
verstomd en allerlei bijzondere onkruidjes zijn nergens
meer te vinden. De natuur op onze akkers gaat in iiltempo
achteruit. "Is het tii nog te keren?" vraagt Chiel Jacobusse
zich af.
Grote grazers in Oranjezon p. 14
In Oranjezon zijn bij wijze van experiment een aantal
Shetlandpony's ondergebracht. Ze doen een hoop nuttig
werk en hebben een ander menu en ander graasgedrag
dan de al langer aanwezige runderen, aldus hoofd
terreinbeheer Huibert Simons.
Broedvogels van de Zwarte Polder p. 17
Maar liefst drie verschillende plevieren bewonen de nieuwe
natuur in de Verdronken en de Herdiikte Zwarte Polder.
Wannes Casteliins en Erik Speksnijder trokken er samen
in de vroege ochtenduren op uit om al de broedvogels in
kaart te brengen.
Koert p. 20
Het gaat over elzen. In de zomer valt de els niet zo op,
maar in de winter zie ie de boom al van een afstand door
al de elzenproppen. De vogels zijn dol op de zaadies die
erin zitten.
Terra Maris p. 22
Landschap in 't kort p. 24
Agenda p. 26
Cover: Populierenleemhoed
(Chiel Jacobusse)
