Sensejuun
Onkruidnamen in dialect zijn soms
redelijk makkelijk te begrijpen.
Namen als wilde vleer voor zeven
blad. veugelderm voor ereprijs en
stienkerd voor paarse dovenetel
verwijzen duidelijk naar eigenschap
pen van de plant. Maar hoe zit dat
met sensejuun? Juun is de Zeeuwse
naam voor uien (in het Zeeuws is er
voor juun geen meervoud!), maar
met uien heeft de sensejuun hele
maal niks te maken. Sensejuun is de
streeknaam voor klein kruiskruid.
Deze dialectnaam lijkt gebaseerd
op een verbastering van de weten
schappelijke naam van de plant
Senecio incanus. Senecio is afkom
stig van het Griekse woord senex,
dat grijsaard betekent. Die naam
In het Waddengebied begon men
op grote schaal de vorming van
kwelders te bevorderen door de
aanleg van bezinkvelden omgeven
door dammetjes en doorsneden door
rechte greppels.
Ook in de verschillende
Deltawateren begon men toen met
de uitvoering van landaanwinnings-
werken. Zo werden in Zeeland dui
zenden hectaren schor ontwikkeld,
die in de decennia daarna groten
deels ingepolderd werden. Het beeld
van die ingepolderde schorgebieden,
en deels ook dat van onze huidige
schorren, is grotendeels terug te
voeren op de landaanwinning uitge
voerd vanaf de vorige economische
crisis.
De aanleiding voor de Zeeuwse
landaanwinningswerken was
een studiereis van de Dienst der
Domeinen naar de Engelse zuidkust.
Daar was een nieuwe slijkgras-
soort ontstaan, door een spontane
kruising tussen een autochtone
slijkgrassoort, en een zich daar
gevestigde Amerikaanse slijkgras
soort. De kruising, naderhand
Engels slijkgras genoemd, was
slaat op het bolronde grijspluizige
zaadbolletje van de uitgebloeide
plant. Van hetzelfde grondwoord
senex zijn diverse Nederlandse
woorden als senior en seniel
afgeleid. Van senex io (senecio)
naar sensejuun is maar een kleine
stap en dat daarbij het zich op de
oorspronkelijke betekenis van het
woord verloren gaat is bepaald geen
uitzondering. Zo is, om maar een
vergelijkbaar voorbeeld te noemen
het Latijns capri-folium (geitenblad)
in de volksmond verbasterd tot
kamperfoelie.
Sensejuun is overigens niet de enige
senecio-soort in onze omgeving. De
Nederlandse naam luidt Klein kruis
kruid en dat is een naaste verwant
van het 0111 zijn giftigheid beruchte
Jacobskruiskruid (Senecio jacobaea)
en het tegenwoordig algemeen voor
komende bezentkruiskruid (Senecio
inaequidens): van origine een adven-
tiefuit Zuid-Afrika.
Chiel Jacobusse
Landaanwinningswerken
als crisismaatregel
In de huidige economische crisis
probeert de overheid de economie te
stimuleren door het versneld uitvoe
ren van allerlei projecten. Dat deed
ze ook tijdens de economische crisis
van de jaren dertig van de vorige
eeuw. Zo werden in het oosten van
ons land jaarlijks duizenden hecta
res 'woeste grond', heidevelden en
hoogvenen, 'in cultuur gebracht'.