16a. Die eiz'n mêêst 'outen gegooid: zal niet lang meer leven. LvH
(Klz); ZVO-zd (Nwn: niet alg.). Anders: die is loapt/staet/zit op
z'n leste hos (Gpol; Gs Hkz Kpl; Ndp Col; Kg)die eit z'n langsten
teut had (Sis); gie heit z'n erten op (Hkg/Dl); z'n aerpels wè 'egete
(Rns); die za de nieuw' erpels nie 'aele (Kod); die ei z'n mêêste
poepjes gelaete (Ks)ie ga de koekoek nie mae 'ore (Ovm) ie is
verre gemend (Bsk); is verre op z'n eindje(Nz); 't is wijd mêê um
ghedaon (Lam/Kt); 't is varre 'ebeurd (Ier); ie is tende (Dsr;Zr);
die ister 'n aand of (Svn); ie ister bienae an (Po); da's een veu-
heitje voo de katte/ ne vogel vur de kat (Ax;Nwn)die zènne pazze-
vang fr. passavant) is al gemokt (Nwn).
16b. Die ei daor z'n mêêst 'outen gegooid: heeft daar zijn werk opgezegd,
ontslag genomen. LvH. Anders: die verlegt dor geen strüken (stro)
niemer (Cg); die ei z'n mêêste zout di 'egete (Ndp); z'n schrepel
neer'eleid (Rns)die ei zun mêêste puupjes di gerookt (Ks)ie eit
dae z'n laesie kruut verschote (Ovm); ie ei z'n eige bedankt (Kod;
Bzl;Kpl;Wsk)hie heit z'n eige opgezeid (Dl); z'n ouwe schoen weg
gegooid (Nz); die toor (LvH).
17 't Is geen/gjin avance/avans/avaans van te schrêêuwe(n)/schreen
huilen helpt niet, daar schiet je niets mee op. ZVW (Bks;Gde/Nvt;
Sis); LvA AxNzLvH (Lam/Kt); ZVO-zd (Cg;Kw;Nwn); ZB (Ier;
Ndp;Rll). De bet. van "het geeft geen pas", 'dat is geen werk' ge
geven door ZVW (Bvt;Nvt); LvA (Ax); LvH (Klz); ZB (Ier).
18. Die (h)ei(t) a wat vèrkjes geslacht: heel wat erfenisjes in de wacht
gesleept. ZVW (Sis); LvA (Ax); LvH (Lam/Kt); W (Dob;Kod); ZB
(Hkz;Ndp); NB (Col;Kg.Ks); SchD (Dsr) T (Ovm). In de bet. "al
heel wat gedaan in zijn leven" gemeld door ZVO-zd (Cg); ZB (Gs).
Andere uitdr. ie eit 't vèrksje van achter opgegeten (Ier); die ei
a wat klokken 'ore luje (Bns); ie a wat van de dóód/ van 't kerk'of
hetrokke (Po); die ei a wat van lienks in rechts hetrokke (Ovm);
die heit nogal es wat getrokke (Hkg/Dl); al aorig bie mekare gescherd
(Nz)
19. Ie is as'n dood paerd an 'n boom gebonde: hij heeft geen fut meer.
ZB (Ndp); NB (Ks); T (Ovm); GOfl (Dl). Anders: ie staot t'end
z'n strienk (Bks); (h)ie is t'aenen/tende taanden (Po; OdpSmd)
die is de puup af/uut (Ax)'ij is den bout af (Klz); is de preut
af (Cg); d'r zit geen furie meer in (Ax); - geen koerazie meer -
(Nz); d'r zit niks ghin tier mi in z'n (Bzl); di/dur zit niks mi bie
(KodRil; Nwk)die is uutgekuust (Kg); z'n tonge 'ang op z'n vesje/
ondervest (Rns;Po). Andere uitdr. met "dood paard": hij is zo voor-
zichtig dat hij een dood paard nog aan een boom vastbindt (Bns)
Ook nog: (hij) is d'n èrm of: doodmoe, uitgeput (Wsk)
20. Mee ne moed as 'n/'ne schor'aos/-'aes(iron.) zo moedig als een
haas op de schorren, zo bang als een wezel. LvA (Ax) LvH (Klz);
ZB (Kb); NB (Kg;Ks). Als scheldwoord: schor'êêsbangrik (Ovm).
Anders: zuu bang as 'n 'oas (Cg); 'n labbekakkes (Po); 'n benauw
de schieter (Hkg/Dl). Verder: goeie moed is 'oallef veergeld (Scherp).
21. 'n vet vèreken wit/weet nie 'oeveel 'onger dad'n maoger eit/èd: hon
ger moet men meegemaakt/gevoeld hebben. ZVW (Sis); LvA (Ax)
LvH (Klz); ZVO-zd (Cg); NB (Ks). Anders: vollemaeghen 'èn ghin
klaeghen (Bzl); op d'n 'aohen 'aop weet je nie 'oe attet van onder
k; (Po).
22. Is't oest (=oogst), (dan)? vraag aan iemand die haast of haastig aan
het werk is. ZVW (Bvt;Nvt); LvA (Ax); LvH (Lam/Kt); W (Dob:
28
