lijk gant het hier om gezinshoofden
die de status van poorter of poorte-
res hadden. Personen die nog geen
poortersrecht hadden, inwonende fa
milie, bedienden, overwinterende bui
tenlandse zeelieden en militairen zijn
niet opgenomen.
Uitgaande van 519 huishoudens met
een gemiddelde van 5 personen en
een aantal niet geregistreerden zou
in 1470 de totale bevolking uit 3000
zielen kunnen hebben bestaan.
Vanaf hetzelfde jaar werden eveneens
de nieuw ingekomen poorters bijge
houden in de poortersboeken. Poorter
kon je worden als je een poorterseed
had gedaan. De inschrijving geschied
de soms enkele jaren na de vestiging
in de stad. In de meeste gevallen
wordt de plaats van herkomst van
de nieuw ingeschrevene vermeld, soms
het beroep en de leeftijd. Deze gege
vens zijn van belang bij onderzoek
naar migratie, leeftijds- en beroeps
indeling.
Weesboeken
Tot de Franse Tijd hield de weeskamer
zich bezig met de materiële zorg voor
wezen en halfwezen. Wanneer vader
en/of moeder overleed werd door een
college van weesmeesters de voogdij
geregeld. In deze gevallen voerde
de weeskamer het beheer over de be
zittingen van de wezen. De admini
stratie werd bijgehouden in wees-
boeken. Uit deze registers kan een
representatief beeld van de gezins
samenstelling worden gemaakt. Deze
administratie is bewaard over de pe
riode 1470 tot 1795. In veel gevallen
kan zij de lacunes aanvullen die ont
staan zijn bij het verlies van de DTB-
registers.
Fiscale gegevens
Vanaf het kohier van de 10de penning
op de huurwaarde van de huizen uit
1543 is in het archief van de stad
Veere een grote diversiteit aan belas-
tinggevens bewaard gebleven. Deze
lijsten van belastingplichtigen zijn
in combinatie met andere bronnen goed
bruikbaar voor demografisch onderzoek.
In bovengenoemd kohier worden 637
huizen omschreven. In 1517 worden
740 huizen geteld. Niets duidt erop
dat in de tussenliggende periode veel
huizen zijn afgebroken. Vastgesteld
is dat sommige panden niet zijn opge
nomen in dit kohier. Wanneer in de
eerste helft van de 16de eeuw Veere
700 750 huizen telde en een gemid
deld huishouden uit 5 personen be
stond is een bevolkingscijfer tussen
3500 en 4000 gerechtvaardigd.
Bij fiscale bronnen geldt hetzelfde
probleem als bij de wake-indeling.
Zelden is het een registratie van de
totale Veerse bevolking. Vele vari
aties zijn mogelijk: de 18de-eeuwse
kohieren van het wagen- en karos-
geld vermelden de mobiele inwoners,
c.q. de rijksten; in het kohier van
het hoofdgeld van 1600 worden 'mansper
sonen boven de 14 jaren ende vrouwe
personen boven 12 jaren' omschreven;
klapper- en lantaarngeld werd in de
18de en 19de eeuw alleen betaald door
de huiseigenaren die in veel gevallen
niet gelijk zijn aan de inwoners.
De vroegste volledige informatie om
trent gezinssamenstelling kan worden
gevonden in het kohier van de libe
rale gift uit 1748. Naast het in tabel
1 genoemde gemiddelde gezinscijfer
kan hieruit worden opgemaakt hoe
de frequentieverdeling van deze huis
houdens lag (grafiek 1). Veere telde
in dit jaar 460 huishoudens waarvan
ongeveer een kwart bestond uit 3
personen. Grote huishoudens met meer
dan 10 personen waren er nauwelijks.
Vergelijkingen met de steden Delft
en Leiden geven hetzelfde beeld.
Gezinsonderzoek is eveneens mogelijk
met het uit 1600 daterende kohier
van het hoofdgeld als bron. Helaas
is hiervan slechts de helft bewaard
gebleven.
Plattegronden en prenten
Deze bronnen hebben een ondersteu
nende functie: in één oogopslag kan
gezien worden waar huizen zijn ge
bouwd en waar afgebroken, of er nieu
we straten zijn aangelegd en of er
belangrijke uitbreidingen zijn ge
weest. De eerste en meest nauwkeu-
5
