pel Ie (Vlissingen: Uitgeverij ADZ, 1994), ISBN 90-72838-11-4, geb. Prijs 39,95. Eind vorig jaar verschenen twee boeken over Middelburg en Westkapelle. Het eerste behandelt de stad in de twintigste eeuw aan de hand van veel (nog niet gepubliceerd) fotomateriaal: het tweede is een verzameling prentbriefkaarten en fotokaarten. Als je de boeken met elkaar vergelijkt valt op dat de foto's goed zijn afgedrukt, wat helaas niet altijd het geval is bij dit soort uitgaven. Het formaat van beide werken komt aardig overeen, evenals de dikte en de prijs. Maar er is nog een overeenkomst. Beide boeken hebben de periode die wordt belicht in drieën gedeeld. En die driedeling sluit aardig op elkaar aan: voor de oorlog, de oorlogsverwoesting met wederopbouw en de uitbreiding. Middelburg gaat daar verder in dan Westkapelle. In het eerste boek loopt de periode tót 1994, in het tweede tot ongeveer 1970. Bewogen jaren. Je zou denken dat er niets meer te schrijven is over de geschiedenis van Middelburg aan de hand van oude kaarten en foto's, maar dan heb je het mis. Keer op keer weten Peter Sijnke en Anneke van Waarden uit het (toch wel degelijk flink gehavende) archief juweeltjes te toveren en aan belangstellenden voor te leggen. Nu ook weer. Het boek laat via een route door de stad (inmiddels een beproefd recept) zien hoe zij deze eeuw is veranderd. Drie perioden passeren zoals gezegd de revue: voor de oorlog, de oorlog en de daaropvolgende wederopbouw en de uitbouw (expansie) van de stad. In de inleiding schrijven de auteurs dat je zonder overdrijving kunt stellen dat er een Middelburg is van voor 1940 en van na 1940. Een open deur, zo'n opmerking, maar het is natuurlijk wel waar. Een parade van verdwenen monumenten uit Middelburg is bijna niet met droge ogen te aanschouwen. Wat is er toch veel vernield in het begin van de Tweede Wereldoorlog. Onvervangbare gebouwen zijn niet meer teruggekomen. Toch is de wederopbouw een succes geweest, zij het dat er nogal wat hindernissen moesten worden overwonnen. Wat me weer eens opviel is dat de architectuur van de noodwin- kels - verdwenen nadat de wederopbouw goeddeels was voltooid - bijzonder aardig is. Daar is dacht ik nog niet veel over geschreven. Wie heeft ze ontworpen, is er een stijl aan verbonden enzovoorts. Midden jaren zestig werd de 'sprong' over het kanaal gemaakt. De uitbouw van de stad is eigenlijk niet anders dan in andere middelgrote steden in Nederland. Het maakt eigenlijk niet meer uit sinds de jaren zestig of je nu in een buitenwijk staat in Groningen, Maastricht, Den Helder of Terneuzen: het is overal hetzelfde. Zijn die buitenwijken misschien minder interessant, wat het gemeentebestuur in de loop van veertig jaar heeft gedaan met de stad binnen de vesten, mag ook een flinke ingreep worden genoemd. Aan de hand van talloze foto's wordt dat duidelijk gemaakt. Daar ligt mijns inziens tevens de kracht van het boek. Het is niet het zoveelste in de reeks 'Oud Middelburg in ansichten', maar laat zien hoe een stad zich in deze eeuw ontwikkelt tot wat zij nu is. Drie plattegronden, elk aan het begin van een fase, laten duidelijk de verande ringen zien. Vanuit 1994 terugblikkend op de afgelopen veertig jaar, kun je niet aan de indruk ontkomen dat het gemeentebestuur soms wel eens forse steken heeft laten vallen op het gebied van stadsvernieuwing. Veel waardevols van nota bene voor de oorlog is alsnog verdwenen en ook de wederopbouw heeft alweer het nodige te verduren gekregen. Toch zijn er ook fraaie voorbeelden te geven van stadsvernieuwing, want hoe je het ook wendt of keert, het Maisbaaigebied is toch een stuk fraaier sinds het Vitrite-complex er stond. En over smaak, ook op het gebied van architectuur, valt uiteraard en veel te twisten... De laatste foto is illustratief voor een historische stad in ontwikkeling: oude panden aan de Turfkaai en een prachtige moderne brug van Ben Gillissen op de voorgrond, die oud en nieuw (Kousteensedijk) symbolisch met elkaar verbindt. De tekst bij de foto's getuigt van nuchterheid en dat is ook wel eens anders geweest. Onverbloemd geven de auteurs hun mening over sommige ontwikkelingen. Een boek, kortom, dat weer een pare! aan het snoer is van uitgaven over de geschiedenis van de stad. Groeten uit Westkapelle is het resultaat van de verzamelwoede van enige inwoners van het dorp. Niemand daar of buiten Westkapelle heeft echter een complete verzameling prentbriefkaarten of fotokaarten. De enige manier om de verzameling compleet te krijgen - en streeft elke rechtgeaarde verzamelaar niet naar volledigheid? - is het uitgeven van een boek. In dit boek is de complete 32

Tijdschriftenbank Zeeland

Nehalennia | 1995 | | pagina 34