Hoe de stille krachten in het CDA de weg bereiden voor de tweede Zeeuwse kerncentrale Van Waterschoot: Gesprekkendie stoppen als ik in de buurt kom' Vrijwel elke vrijdag is het dit najaar in het kabinetsberaad hét hete hangijzer: hoe omzeilen we zonderal te veel gezichtsverlies de Brede Maatschappelijke Diskussie-uitspraak en besluiten toch tot de bouw van nieuwe kerncentrales. Om de bevolking alvast te wennen aan het idee, dat ze tóch komen, verkoopt men nu een heftig meningsverschil binnen het kabinet over de vraag of er 4 of 2 centrales bij moeten komen. Van Aardenne heeft de rol van De Grote Voorstander op zich genomen en wil er 4. Milieu-minister Winsemius is zijn tegenpool. Hij wil er maximaal 2. Over de vraag óf er eigenlijk wel moeten komen, lijkt helemaal niet meer gepraat te worden. En dat betekent, dat -hoe de uitslag ook wordt- Zeeland er minstens een kerncentrale bij krijgt. Want op elk tot nu toe uitgelekt lijstje prijkt Borssele bij de top-2. Daarom is het vreemd, dat er in het Zeeuwse politieke wereldje bijna niet gesproken wordt over deze zaak. Althans niet hardop. Maar de stille krachten zitten intussen niet stil. Een poging tot inventarisatie. Eigenlijk zouden de tegenstanders van kern-energie in Zeeland rustig moeten kunnen gaan slapen. Immers, voorlopig liggen er vier barricades op de weg naar een tweede kerncentrale te Borssele. In de eerste plaats een (door CDA, PvdA en PPR ingediende) statenmotie, die in 1977 met ruime meerderheid werd aanvaard. Vervol gens een door de raad van Borsele unaniem aangenomen motie. In beide staat dat er géén plaats is voor een tweede kerncentrale in Borssele. Daarnaast zijn er een streek plan én een bestemmingsplan die de bouw van zo'n nieuwe centrale doodeenvoudig verbieden. En toch heerst er onrust onder de mensen, die tegen kerncentrales zijn. En niet ten onrechte. Allerlei tekenen wijzen er op, dat stille krachten bezig zijn om de barricades te slechten. Barricade 1 Constant van Waterschoot (PPR) heeft bij de laatste algemene beschouwingen in de Staten van Zeeland overwogen om de motie van 1977 nog eens te laten herbevestigen. Hij deed het uiteindelijk niet: 'Ja ik wou de diskussie aanzwengelen over de vraag: wat doet Zeeland als Den Haag Borssele aanwijst? Maar na een paar gesprekken heb ik het niet gedaan omdat ik het risico niet wil nemen dat we aan het slot van zo'n diskussie die motie kwijt zouden zijn. Waarom? 'Omdat ook hier het CDA de sleutel weer in handen heeft. En als je dan uitspraken hoort van het statenlid Nieuwkerk, die al helemaal pro-kernenergie is. En ook anderen. Ach, je voelt het aan de sfeer in de wandelgangen...' Hoe dan? 'Je merkt dat er over gepraat wordt. Dat zijn van die gesprekken, die stoppen als ik in de buurt kom. Dat tekent de sfeer.' Je denkt dat het CDA nu pro is? 'Ik denk dat het zo zal gaan: het kabinet wijst Borssele aan en dan zegt het CDA in de Zeeuwse staten: 'Wat willen wij nou? Wij hebben het niet gewild, maar het is een Haagse beslissing. Jopie Boogerd (D'66) denkt er precies zo over. Tijdens de begrotingsbehandeling in de Staten vroeg zij zich hardop af of er in Zeeland 'stille krachten' bezig zijn pro kerncentrales. Zij denkt dat die stille krachten vooral binnen het CDA bezig zijn. Want dat is de partij die op de wip zit. In 1977 diende fractievoorzitter Huib Evers- dijk weliswaar mee de motie in tégen een nieuwe centrale, maar toen was er een algemene anti-kernenergie-stemming. Bo vendien stonden de verkiezingen van '78 voor de deur. Wat weet zij af van 'stille krachten' in het CDA? 'Je moet natuurlijk niet vergeten dat er een enorme kernenergie-lobby in het CDA zit. Dat loopt van werknemers van de kerncentra le tot en met meneer Kaland, de oud PZEM- voorzitter. Ik denk dat hij binnen de Zeeuwse CDA-wereld nog een behoorlijke rol speelt. Je ziet hem de laatste tijd ook opeens weer optreden. Hij houdt spreekbeurten als senator, waarin hij de kernenergie propa geert. Barricade 2 Zeker is dat Kaland in augustus van dit jaar openlijk toegaf (VN) dat hij binnen het CDA bezig is met een pro-kernenergie lobby. Begrijpelijk, want hij was het ten slotte, die in Zeeland de eerste kerncentrale liet bouwen. Nu zit hij in de 'Energie begeleidingscommissie' van het CDA. En wie zit daar ook in? Ir. U. Banga, bedrijfsleider van de kerncentrale Borssele! Tegenstanders van kernenergie zitten er in die commissie trouwens amper; alleen 'n paar CDJA'ers, maar die hebben amper een stem in het kapittel. Wellicht dat de (CDA)-burgemeester van Borsele, drs. G. van den Heuvel onder invloed van deze partijgenoten z'n geheu gen is verloren. Immers, op 1 november '84 laat hij via de PZC weten dat 'de meerderheid van de gemeenteraad van Borsele zich tot nog toe nooit tegen kernenergie heeft uitgesproken.' Verderop laat Van den Heuvel weten dat hij zelf niet tegen kernenergie is: 'Het is één van de schoonste industrieën die je kunt hebben.' Dat is toch 'n heel ander verhaal dan hij op 4 november 1980 hield tijdens de raadsver gadering, waarin de voltallige raad zich tegen de bouw van 'n tweede kerncentrale uitsprak. Toen zei de burgemeester spon taan: 'Wij zijn niet zozeer bedroefd dat Borssele als eerste in aanmerking komt, wij zijn het niet eens met de regering. Wij vinden dat Borssele überhaupt niet in aanmerking mag komen. Tot nu toe heeft niemand in de raad van Borsele het geheugen van de burgemeester opgefrist. En ook dat is typerend; de tegenstanders aarzelen zolang het CDA nog niet héél duidelijk en héél hard heeft gezegd, nu vóór meer kerncentrales te zijn. Barricade 3 Diezelfde aarzeling ontstond ook nadat de gedeputeerde voor Ruimtelijke Ordening, 9

Tijdschriftenbank Zeeland

Nieuw Zeeland | 1984 | | pagina 69