'Zolang iedereen braaf zijn mond houdt,
kan een bedrijf illegaal een aardige
cent extra verdienen'
Toenemende onderbetaling in Zeeland
Sinds 1983 zijn de minimum jeugdlonen met tien procent gemiddeld verlaagd.
De CAO-lonen zijn de afgelopen jaren gelijk gebleven of eveneens verminderd.
Je zou denken dat daarmee onderbetaling van werknemers in gelijke mate is afgenomen.
De ervaring wijst uit dat in Zeeuws-Vlaanderen juist het tegendeel het geval is. Van Ruiten's BV in Axel
maakt het 't bontst. In 1983 kwam er bij de Jongerenbeweging verbonden met de FNV, in Terneuzen
één klacht binnen over onderbetaling. Dat steeg in 1984 naar drie en in de eerste drie maanden
van dit jaar hadden al vijf mensen bij de Jongerenbeweging hun nood geklaagd over
onderbetaling, meldt medewerker André Lauret. Het gaat dan niet alleen om het ontduiken van het
minimumloon, maar ook om ontduiking van het CAO-loon.
Een onderzoek van het ministerie van
Sociale Zaken in november 1982 wees uit
dat in die maand 0,7 procent van de
werknemers op wie de wet minimumloon
van toepassing was een lager loon kregen.
Omgerekend naar absolute cijfers zouden
in Nederland 14.000 werkgevers ongeveer
28.000 werknemers onderbetalen.
Van Ruiten's BV
Het ligt voor de hand te veronderstellen
dat het ontduikingspercentage nog een
stuk hoger zou hebben gelegen als ook de
ontduiking van de CAO-lonen bij het
onderzoek was betrokken. Dat het bij de
ontduiking van CAO-lonen, die net als het
minimum-loon rechtskracht hebben, niet
alleen om kleine bedrijven gaat, mag
blijken uit de praktijken van de firma van
Ruiten's B.V.
Dit bedrijf heeft in zijn vestigingen in Axel
en Bergschenhoek bij Rotterdam 125
mensen in dienst. De 22-jarige J. Vlaming
werkte daar ook. De eerste vierwekelijkse
periode van dit jaar kreeg hij een loon
uitbetaald van bruto 2.369,83. Op grond
van de CAO zou hij f 3.914,95 moeten
ontvangen, bijna 75% meer.
Een flinke ontduiking, maar toch verklaart
Van Ruiten dat hij zijn werknemers nooit
onder het CAO-loon uitbetaalt. Volgens
hem is Vlaming een werknemer, waarvan
inmiddels gebleken is, dat hij niet geschikt
is voor zijn werk.
'Op grond daarvan hebben wij enkele dagen
geleden een ontslagaanvrage bij het Gewes
telijk Arbeidsbureau ingediend', aldus Van
Ruiten. In de arbeidsovereenkomst staat
niettemin dat Vlaming per 1 januari 1985
volgens de geldende CAO zou worden
betaald. Van Ruiten houdt het er nu op dat
deze arbeidsovereenkomst niet geldig zou
zijn.
De verklaring is^dat Vlaming het niet
uitbetaalde gedeelte van zijn loon alsnog
bij zijn baas opeiste. De dag daarna werd
de ontslagvergunning aangevraagd. Maar
Van Ruiten blijft vinden dat het bij zijn
bedrijf allemaal keurig geregeld is.
14
Een deel van het wagenpark van Van Ruiten 's Transporten B. V.
FNV-bestuurder Van der Heul denkt daar
anders over. 'Het bedrijf maakt zich
schuldig aan structurele onderbetaling'
meent hij. Afgezien van klachten over
slechte arbeidsomstandigheden en het niet
uitbetalen van gewerkte uren, krijgt hij
regelmatig mensen over de vloer die door
Van Ruiten worden onderbetaald.
Eind vorig jaar kregen de werknemers van
Van Ruiten' BV een briefje thuis, waarin ze
voor hun inzet in het afgelopen jaar
worden bedankt. De werknemers wordt
tevens verzocht niet te zeuren over een uur
meer of minder in hun loonzakje: De
reden: het levert de werknemers slechts
ƒ7,50 netto per uur op, terwijl het bedrijf
ƒ40,- moet neertellen.
Van der Heul: 'Wij willen over die zaken
graag eens met Van Ruiten praten, maar hij
weigert een gesprek aan te gaan, zolang de
bond niet bekend maakt van welke
werknemers de klachten afkomstig zijn. Het
bekend maken van namen is echter een
gevoelige zaak, zoals je kunt zien aan de
reactie van Van Ruiten op Vlaming toen die
zijn rechtmatige loon wilde ontvangen.'
André Lauret van de Jongerenbeweging
heeft de indruk dat werkgevers nieuw
personeel helemaal onderin de geldende
CAO inschalen. 'Er wordt nauwelijks
gekeken naar opleiding, ervaring en de uit te
voeren functie en dat zijn allemaal fak-
toren die bij de inschaling een belangrijke rol
horen te spelen', verklaart Lauret.
Zijn kollega Mare Dobbelaar vult aan:
'Het is meer de kwestie dat mensen in de
laagste schaal worden gedumpt. En ook al
weten werknemers dat ze volgens de
geldende CAO-bepalingen worden onder
betaald, toch komt het regelmatig voor dat
ze niets durven ondernemen. Vit angst voor
represailles, zoals bij Vlaming. Of ze pikken
onderbetaling, omdat ze bang zijn hun baan
te verliezen als ze hun mond open doen. Er
staan altijd tien anderen klaar die het voor
hetzelfde geld maar al te graag willen
overnemen. Werkgevers mogen dat argu
ment ook graag gebruiken.
De Prijsslag in Terneuzen maakt het zelfs
waar, konstateert de Jongerenbeweging.
'Als je bekijkt uit welke sektor ons de meeste
klachten over onderbetaling bereiken, dan
