Boekennieuws
Aafke Verdotik-Rodenhuis
Gelezen worden ze ontelbre malen,
Al was de inhoud haast vooruit geweten,
Van 't zelfde levensstof in alle talen
En op den duur tot op het woord versleten
Toch weer ontvoud, na 't eenzaam avondeten,
Des nachts op wacht, te kooi en na 't verhalen,
Voor hen die zoveel eenzaamheid verbeten
Is uit die letters leeftocht nog te halen.
Tusschen lieve en liefhebbende steeds staat er
Van kroost, huis, dorp en eiland weer 't alleen
Bij trouw, geboorte en dood gevarieerd relaas.
Na tal van reizen is het of een waas
't Bekende aan land omhult, men is alleen
En hoort bij 't schip en houdt het met het water.
Uit: Slauerhoff, Brieven op zee
Dit gedicht van Slauerhoff kwam ik tegen
in een bijzonder boek, Het barkschip
Amicitia door Ton F. J. Pronker, uitgave De
Prom, 1998.
Niet zo verwonderlijk want de dichter-
schrijver-scheepsarts was familie van de
auteur. Bovendien geven zijn gedichten de
sfeer weer die ook spreekt uit het boek:
heimwee naar wat was.
lichtmatroos tot kapitein en de schepen
waarop hij voer.
De schrijver neemt het barkschip
'Amicitia', of liever een schilderij daarvan
als uitgangspunt, maar het boek vertelt
heel veel meer dan de geschiedenis van dit
schip.
De 'Amicitia' wordt te water gelaten in
1885 en door brand verwoest op 19 maart
Voorgoed is 't zacht, sierlijk gebogen hout
Geweken voor het harde en stijve staal,
Zeilschepen zijn nu schimmen uit een oud
En vaak gedaan, nu gansch vergaan verhaal.
Uit: Slauerhoff, Lof der Stoomvaart
Het is een bijzonder boek, ook nog eens
zo'n 700 bladzijden, omdat het de geschie
denis geeft van de grootvader van de
auteur, kapitein ter grote zeilvaart Teunis
Pronker (1864-1949), maar ook omdat het
een stuk Nederlandse maritieme geschie
denis geeft uit de periode dat de zeilvaart
verdwijnt en de stoomvaart opkomt.
Het verhaal over grootvader Teunis Pron
ker wordt met veel liefde en waardering
verteld, zijn carrière van kajuitsjongen,
1903, in Blaye, een plaats in de monding
van de Gironde.
Grappig is dat dit voorval ook in een ander
interessant boek terug te vinden is name
lijk in Kromsluiting in de ijzers door E.A.
Bik en D. Roos, uitgave De Bataafsche
Leeuw, 1995.
Dit boek beschrijft uitspraken van de
Raad van Tucht (voor de koopvaardij).
Deze Raad gaf een kapitein van een
Nederlands zeil-of stoomschip de bevoegd-
Den Spiegel, juli 1999
19
