mische, sociologische, bestuurskundige en
genealogische aspecten in dit boek aan de
orde. Het geheel steunt op uitgebreid bron
nenonderzoek dat grotendeels is ontleend
aan Zeeuws archiefmateriaal.
Het boek is in vier onderdelen nader uitge
werkt. In het eerste deel wordt de geschie
denis van het fort beschreven. De resul
taten van het onderzoek zijn thematisch
geordend. In dit eerste deel is veel informa
tie te vinden over het militaire functione
ren van het garnizoen en hoe zich het alle
daagse leven binnen de vesting Hoogerwerf
voltrok. In dit verband wordt onder meer
aandacht besteed aan de gezondheidszorg
en hoe het kerkelijk leven gestalte kreeg.
In het tweede deel worden chronologisch de
gebeurtenissen en ontwikkelingen weerge
geven die in en rondom het fort plaatsvon
den. In het derde deel zijn alle gegevens
ondergebracht over personen die op een
of andere manier bij het fort betrokken
waren. Zo veel mogelijk zijn biografische
bijzonderheden verzameld en in het reper
torium opgenomen. De opzet van dit reper
torium is gelijk aan de werkwijze die de
auteur toepaste bij zijn onderzoek naar de
forten Lillo en Liefkenshoek.
Deze gegevensverzameling
over personen vormt een
belangrijke bron voor genea
logische onderzoekers. In het
vierde deel zijn nog enkele
bijlagen opgenomen. Zo is in
deze bijlagen informatie te
vinden over de turf- en stro
voorziening op het fort en de
hoogte van de uitgaven die
noodzakelijk waren voor her
stelwerkzaamheden.
De Staatse vesting Hoog-
Afb. 2. Een door B.M.
Leune bewerkte afbeel
ding van het fort St.
Martijn op Hoogerwerf
vlak voor de herbouw
in 1634.
erwerf wordt door Leune nadrukkelijk
een Zeeuws fort genoemd. De Staten van
Zeeland zorgden ervoor dat het fort na
de ontstane schade door de hoge vloed en
zware stormen in 1633 en 1634 weer werd
herbouwd. Na nieuwe herstelwerkzaam
heden in 1640 speelde het gewest Zeeland
de belangrijkste rol in de besturing van
de vesting. Het garnizoen bestond toen al
hoofdzakelijk uit militairen van Zeeuwse
compagnieën.
Leune heeft met dit boek een nagenoeg
in de mist van de geschiedenis verdwe
nen fort weer een gezicht gegeven. Het is
mooi historisch reconstructiewerk gewor
den en zijn onderzoek naar dit verdwenen
fort heeft een interessant boek opgeleverd.
Het raadplegen van dit boek brengt ook
een kleine verplichting met zich mee. Wie
in het vervolg op de autosnelweg A12 van
Bergen op Zoom naar Antwerpen rijdt kan
er niet omheen om ongeveer ter hoogte van
Ossendrecht even naar rechts te kijken.
Ongeveer in de buurt van de windturbines
moet het verdwenen fort Hoogerwerf heb
ben gelegen.
O.W. Hoogerhuis
45
Gorsijngne
GorM>rvtjhe
GonqftOM
V: I
honen
Arl'iijriiis
Hooghetw^rve
Gofsijnqhe
lotwWooghe
'batterij
