van de tweede kategorie, wat een totaal
van 282 migranten oplevert, in doorsnee
gezinshoofden. Dit zijn geen indrukwek
kende cijfers. Verbazen doen ze echter
niet. Vooreerst wordt niet iedereen poorter.
Maar vooral wat viel er hier in Antwerpen
nog te rapen?
Anderzijds vestigden zich enkele vooraan
staande Zeeuwen in Brabant. Joachim Po-
lites, te Goes geboren en door Guicciardini
geëerd als een seer gheleert man ende goedt
poete werd griffier van de stad Antwerpen.
De in 1529 te Zierikzee geboren Petrus
Peckius werd hoogleraar in het canoniek
recht te Leuven en was raadsheer in de
Grote Raad van Mechelen. Jacob Adriaan
Joosen, burgemeester van Middelburg,
werd in 1576 genoemd als vice-admiraal
van de koninklijke vloot te Antwerpen.
Jurist Hugo de Bonte nam van 1560 tot
1566 het ambt van pensionaris in Mid
delburg waar en vestigde zich in 1568 in
Brabant. In 1589 vinden we hem terug
als woonachtig te Antwerpen. De Brusse
laar Philibert Serooskerke stamde uit een
Zeeuws geslacht en bezat op Walcheren en
Schouwen-Duiveland verschillende heer
lijkheden. Hij vervulde het ambt van sche
pen in Middelburg en dat van rentmeester
generaal Bewester-Schelde. Hij bleef ech
ter de koning trouw.23'
Ten slotte, al mag de impact niet overschat
worden, zijn er de korststondige contacten,
bezoeken en tijdelijke verblijven. Zo genoot
de Antwerpse Ommegang een grote popu
lariteit bij de Noorderburen. In 1613 nodig
de pensionaris De Weerdt zijn ambtsgenoot
uit om samen met zijn stadsgenoten naar
de Ommegang te komen kijken daerinne
vele fraye inventiën zouden gepresenteerd
worden. Zeeuwse predikanten meenden
trouwens te moeten waarschuwen voor de
verderfelijke invloed van Roomse gebrui
ken.
Vrienden en familie bezoeken was enkel
weggelegd voor de burgerij die zich het
reizen kon veroorloven. Na het sluiten van
de vrede in 1648, zo merkte een afgezant
van de Spaanse delegatie op, trokken vele
Noord-Nederlanders naar het Zuiden om
daar te zien wie en hoe men daar leeft. En
dan waren er nog de kooplieden, na 1585
vooral commissionairs voor Antwerpse
handelshuizen, die in Middelburg hun
intrek namen. Balthasar Moretus op stu
diereis in 1668, maakt melding van hun
aanwezigheid. Vergeten we ook soldaten,
matrozen en schippers niet, die beroeps
halve altijd op weg waren.241
Maken we de balans op. De Nederlands
sprekende gewesten hadden in de loop
van de Bourgondisch-Habsburgse tijd ge
meenschappelijke houdingen aangenomen
en tot op zekere hoogte een groepsgevoel
ontwikkeld dat sterker werd naarmate
men opklom op de maatschappelijke lad
der. Dit samenhorigheidsbewustzijn heeft
de scheuring nauwelijks overleefd. Het
vervreemdingsproces, in gang gezet met de
Tachtigjarige Oorlog zal zich na 1648 ver
sneld voltrekken, ondanks de sterke im
pulsen van een kwantitatief en kwalitatief
zeer belangrijke migratie. Holland en Zee
land waren met de Opstand teruggevallen
op een particularistische zelfstandigheid.
Zeeland werd hierin nog gestijfd door zijn
geïsoleerde ligging, Zeeuws-Vlaanderen
uitgezonderd, en door de stugge houding
van de Calvinistische predikanten. Zeeland
heeft ook geen blijvend voordeel kunnen
halen uit zijn beleidsopties tijdens de Op
stand. Na 1650 is de bloeiperiode voorbij.
Holland en inzonderheid Amsterdam had
den de meeste vruchten geplukt. De toe
nadering tijdens de regering van koning
Willem I was te kort en te oppervlakkig
om blijvende effecten te sorteren. Na 1830
zorgden de nationale regeringen in Den
Haag en Brussel vanuit een versterkte
centralistische positie voor een goed onder
houden vijandelijke gezindheid, die gevoed
werd door een reeks van wederzijdse voor
oordelen. De economische, tegengestelde,
belangen omtrent de Schelde bestendigen
tot vandaag deze haat-liefde verhouding.
Met de groei naar meer autonomie voor
Vlaanderen trad er gelukkig een kente
ring op, die uitmondde in een politiek van
toenadering.251 Vrijetijdsbesteding, de toe
ristische infrastructuur en de vele vormen
van samenwerking vooral op cultureel vlak
(media, onderwijs...) hebben tussen beide
helften van Brabant en Limburg de gren
zen doen vervagen. Dit geldt zeker ook voor
8
