In memoriam Cornelis Dekker (1933-2012)
Vlak voor de Kerstdagen van 2012 over
leed in zijn woonplaats Odijk de eminente
kenner en beschrijver van de Zeeuwse ge
schiedenis Cornelis Dekker. Hij was uniek
om zijn vermogen om nieuwe inzichten
over de historie uit de meest uiteenlo
pende bronnen boven water te halen. Zijn
grote voorliefde waren de middeleeuwen,
een voorkeur die hij vermoedelijk op
deed tijdens zijn jeugd in het Bevelandse
Wemeldinge. In dit monumentale dorp
deden in de familie Dekker de verhalen
de ronde over het voorgeslacht, en deze
verhalen wekten de lust tot onderzoek van
de latere wetenschapper. Verhalen over
de geschiedenis van het dorp, en anek
dotes van oude tantes die dominee Bud
ding nog hadden horen preken, Cornelis
hoorde en onthield ze allemaal. Tijdens
zijn middelbare schooltijd in Goes begon
hij aan een stamboom van de Dekkers. De
toenmalige archivaris Stadermann wak-
Afd. 1. Cornelis Dekker signeert het boek
Een Schamele landstede, in de Grote Kerk
te Goes, 2002. (Collectie Gemeentearchief
Goes.)
kerde zijn zucht naar geschiedenis aan
door Cornelis in het oude stadhuis aan een
antiek bureau te zetten; toen de scholier
een lade openschoof trof hij stapels met
verzoeken aan van Nederlandse SS-ers,
die in de oorlog naspeuringen naar hun
Arische stamboom hadden gedaan. De
archivaris uit de oorlogsjaren, mevr. Van
Zanten Jut, had alle brieven onbeantwoord
gelaten. De Tweede Wereldoorlog bleef een
levenslange fascinatie voor Dekker. Zijn
onderzoek naar de familie Dekker bracht
hem ook naar het Zeeuws Archief. Na de
middelbare school ging Cornelis geschiede
nis studeren in Gent. Daar ontdekte hij
dat veel bronnen voor de ontstaansgeschie
denis van Zeeland daar te vinden waren.
De volgende belangrijke stap in het leven
van Cornelis was zijn aanstelling bij het
Rijksarchief in Utrecht, een plek waar nog
veel meer bronnen over de middeleeuwse
geschiedenis van Zeeland te vinden waren.
Hier begon hij aan zijn magistrale studie
over Zuid-Beveland in de middeleeuwen,
ondertussen als archivaris tal van archie
ven inventariserend, en publicerend. Toen
Zuid-Beveland, De historische geografie
en de instellingen van een Zeeuws eiland
in de middeleeuwen verscheen, schudde
historisch Zeeland én Nederland op zijn
grondvesten. Voor het eerst had iemand
kans gezien om een uitputtend overzicht
te geven van het ontstaan en verdere groei
van een groot gebied in de middeleeuwen.
Het aantal gebruikte bronnen was astrono
misch hoog, het combineren van archiva
lische en verhalende bronnen én gegevens
uit de bodemkartering en archeologie was
nog niet eerder vertoond. De inzichten op
de middeleeuwse geschiedenis van Zeeland
werden erdoor vernieuwd en verdiept. Van
chartermeester werd Cornelis rijksarchiva
ris in Utrecht. Daarnaast werd hij hoogle
raar in de archiefwetenschap en paleogra
fie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij
was niet alleen een fenomenaal onderzoe
ker en beschrijver, hij kon een gezelschap
toehoorders vanaf de eerste minuut boeien
met zijn betoog. Zijn colleges en lezingen
40
