'De Groote
Boekindruk: De Groote Oorlog in het klein
De Groote Oorlog in het klein. Met ons gaat
alles goed. Korte verhalen van meer dan 80
auteurs, Uitgave Erfgoed Brabant, 's-Her-
togenbosch 2013, 432 blz., ISBN 9789 0725
26649. Prijs €25,-.
In het voorwoord wordt vermeld dat dit
boek is ontstaan uit een samenwerkings
verband tussen de heemkundige kringen
aan beide zijden van de grens. Om dit
project vorm te geven werd de Werkgroep
Hertogdom Brabant opgericht. Deze naam
is een verwijzing naar het staatkundige
gebied dat in vroeger eeuwen het centrum
van de Nederlanden vormde. Binnen deze
werkgroep is de gedachte ontstaan om een
boek uit te geven over het verloop van de
plaatselijke gebeurtenissen tijdens de Eer
ste Wereldoorlog. Zo werden verhalen ver
zameld in Noord-Brabant, in de Belgische
provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant
en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Het resultaat van dit initiatief mag er zijn.
Niet minder dan 90 plaatselijk bekende
verhalen of verhalen die in familieverband
bekend waren zijn gebundeld in deze publi
catie. Dit boek van meer dan 400 pagina's
geeft inzicht in het lot van gewone mensen
gedurende de oorlogsjaren aan beide zijden
van de grens, gescheiden door de lugubere
dodendraad. In deze bundel komt een veel-
in het klein.
Afb. 1. Frontpagina van het besproken boek.
heid van onderwerpen aan de orde. Bij het
verzamelen van de bijdragen voor dit ambi
tieuze project werden de volgende centrale
vragen als richtinggevend uitgangspunt
gehanteerd:
Wat beleefden de Belgische vluchtelingen
die in 1914 Noord-Brabant massaal over
spoeldenHoe verliep nadien de terugkeer
in het dagelijks leven na 1914-1918? Wat
doorstonden de ontheemden, de gegijzelden
en de krijgsgevangenen?
De in dit boek opgenomen korte verhalen
over de Eerste Wereldoorlog zijn onderver
deeld in acht rubrieken:
Duitse inval;
Gijzelaars;
Vluchten;
Krijgsgevangenen en ondergedoken solda
ten;
Collaboratie;
Verzet;
Dagelijks leven;
Herdenkingscultuur.
Bij lezing van deze bijdragen valt het harde
optreden van de Duitse bezetters op na de
inval op 4 augustus 1914 in België. De aan
vankelijk zeer snelle Duitse opmars stag
neerde spoedig en grote voorraden voedsel
werden opgeëist voor de soldaten en de paar
den. Vele verhalen in deze bundel reppen
over plaatselijke Duitse wreedheden. Zeer
gevreesd waren de Uhlanen, licht bewapen
de bereden Duitse soldaten. Uit de opgeno
men verhalen blijkt verder dat door de bezet
ters in Vlaams-Brabant veel dorpsnotabelen
willekeurig als gijzelaars werden opgepakt.
Vier dagen na de Duitse inval waren al 850
Belgische burgers doodgeschoten. Deze ter
reurdaden waren in de nog niet bezette dor
pen snel bekend en bij de nadering van de
Duitse voorhoede van het leger resulteerde
dit meestal in een massale vlucht naar veili
ger oorden, vooral naar ons land.
Het valt te betreuren dat aan deze verza
melbundel geen Zeeuwse heemkundige
kringen hebben meegewerkt. Slechts in bij-
111
Korte verhalen van meer dan 80 auteurs
