betrokkenheid wist ze in grote lijnen waar
haar man mee bezig was en ze was graag
in Hansweert, met het wijde land en het
water. Af en toe ging het paar naar Goes,
op bezoek bij kennissen. Maar het was er
niet altijd op zijn gemak. Zo noteerde Sien
(Clasina) na een bezoek aan de familie
Mulock Houwer: We kwamen van dit bezoek
het minst opgewekt terug. Het was Goes.
Koud waren de menschen. Jo had zoo het
gevoel: we hebben je niet noodig. We heb
ben kennissen genoeg. Een clubje hadden
ze, allemaal tijdgenoten van hem (allemaal
corpsstudenten). Iets wat Jo iedere keer
weer ondervinden moet, daar hoor je niet
bij Wij hebben ook geen behoefte aan
dergelijke vriendschap. Al stoot het mij dik
wijls tegen het hoofd dat Jo iedere keer weer
dat gemis moet voelen.
Het is de standenmaatschappij ten voe
ten uit. Ook al ben je allemaal ingenieur,
wie uit de hogere burgerij komt, of uit het
patriciaat, mist toch vaak de innerlijke
beschaving om ook mensen uit andere mi
lieus als vanzelfsprekend in de kring op te
nemen. Zelf maakte het echtpaar in Hans-
weert vrienden voor het leven uit allerlei
kringen. Want er vestigden zich, voor korte
tijd, ook anderen in Hansweert: Rijkswa
terstaat bouwde zelden of nooit zelf, maar
werkte met aannemers. 'Maatschappij
Sluisbouw Hansweert' heette het aanne-
mingbedrijf waarin een aantal aannemers
zich verenigde om de sluis te bouwen. Er
kwam een kantoorark voor de administra
tie en er kwamen logiesketen voor de ar
beiders. Voor de bouw van de damwanden
werden Italiaanse metselaars aangetrok
ken; ze verwerkten blokken graniet van
45.000 kilo uit Noorwegen. De heipalen
kwamen uit Duitsland en werden op vlot
ten over de Rijn vervoerd. De aanneemsom
was anderhalf miljoen gulden.
Een sluis kan je bouwen 'in de natte', of
'in de droge'. Bij 'in de natte' wordt onder
water gewerkt; bij 'in den droge' is er een
droge bouwput. In Hansweert werd geko
zen voor 'in de droge'. De droge bouwput
maakte het makkelijker te heien, maar ook
- meende Ringers - om het beton te doen
verharden. De sluis werd niet alleen uit
hout en steen gebouwd, zoals gebruikelijk
was, maar ook met gewapend beton. Het
gebruik van beton was binnen de Rijks
waterstaat omstreden - velen dachten te
kunnen blijven bouwen zoals de vaderen
bouwden, en noch nieuwe zienswijzen noch
wetenschappelijk onderzoek waren erg
populair. Toen Ringers in 1930 directeur-
generaal van Rijkswaterstaat werd, reor
ganiseerde hij niet alleen, maar bevorderde
hij ook het wetenschappelijk onderzoek als
basis onder de ontwerpen van de Rijkswa
terstaat. Want ontwerpen bleef de over-
Afb. 3. Voorkant van
de fundering van de
schutkolkmuur.
12
