Afb.2. Cornelis van der Werffmet zijn
vrouw Pieternella Moes.
vrouw in klederdracht zien. Maar Kee was
maar een 'klein wijffie'; ze maakte op haar
nichtje Iris veel meer indruk door haar
eigenzinnige, belangstellende en avontuur
lijke aard. In de familie van Iris wordt een
indrukwekkend verhaal uit de Duitse be
zettingstijd mondeling overgeleverd. Oom
Arjaan en tante Kee hadden onderduikers.
Ze werden door verraad van hun bed ge
licht en naar Haren en Vught gebracht.
Voordat ze op transport werden gesteld,
lukte het zoon Sam (voluit Salomon, een
familienaam) de autoriteiten ervan te over
tuigen dat het alleen zijn schuld was. Va
der en moeder kwamen terug naar Goes en
zoon Sam kwam in een concentratiekamp
terecht. Daar werd zijn terechtstelling een
aantal keren uitgesteld en een paar dagen
voor hij uiteindelijk geëxecuteerd zou wor
den, bevrijdden de Russen het kamp. Sam
kwam terug naar Goes en trouwde in 1946.
Hommage
Beeldend kunstenaar, curator en vormgever
Iris van 't Bosch leeft en werkt in Lelystad.
Ze gaf'Kee' aan haar moeder, die vertelt dat
foto's van tante Kee geen rol hebben ge
speeld bij de totstandkoming van het schil
derij. Ze ziet naast gelijkenis met de his
torische, jonge Kee, ook trekken van haar
dochter zelf in 'Kee', maar dat neemt niet
weg dat tante Kee bijna een halve eeuw na
haar overlijden haar achternicht inspireer
de tot een geschilderd portret op basis van
herinnering en in de familie levende verha
len over het karakter van haar oudtante.
En zo wordt een anoniem en algemeen lij
kend schilderij een persoonlijke hommage,
een schilderij met een verhaal. Die hangen
er veel in de expositie Van Tuus', en 'Kee' is
daarvan een sprekend voorbeeld.
Viermaal Van der Werff
Het best vertegenwoordigd in 'Van Tuus'
is Cornelis van der Werff (1862-1943) met
vier schilderijen, twee aan twee aangele
verd door twee Vrienden, die van eikaars
bezit niet wisten. Nu hangen de vier voor
een poosje bij elkaar in het museum: twee
dorpsgezichten van Wilhelminadorp met de
brug en/of het kanaal centraal (1940, hier
afgebeeld, en omstreeks 1935), het raad
huis van Wolphaartsdijk (1941, omslagaf
beelding) en een stadsgezicht van Terneu-
zen (Herengracht met de smalle draaibrug,
1939). Over Van der Werff is (nog) niet veel
bekend. Hij werd geboren in zijn ouderlijk
huis, de hoeve Oost-Beveland in de Oost-
Bevelandpolder. Deze polder uit 1708 was
tot aan het ontstaan van de Wilhelminapol-
der in 1809 een poldereiland, compleet met
spuikom en haventje, maar lange tijd 'cala-
miteus'. De twee polders maakten, net als
Wilhelminadorp, deel uit van de gemeente
Kattendijke (tot 1970, daarna Goes). Cor
nelis verhuisde in 1892 naar Middelburg,
kwam een keer terug naar Zuid-Beveland
(Wolphaartsdijk) en trouwde op 48-jarige
leeftijd in 1911 met Pieternella Moes uit
Terneuzen. Het paar kreeg geen kinderen,
zoals opmerkelijk veel echtparen in de
parenteel van de eerste Cornelis van der
Werff. Diens kleinzoon, die vermoedelijk
na zijn huwelijk in Terneuzen ging wonen,
overleed daar op 81-jarige leeftijd, waar
schijnlijk niet lang na het telegram van
zijn vrouw Pieternella van 18 oktober 1943
18
