weten dat deze tombe zich in de Domkerk
te Utrecht bevindt.
72. Cats als huldigingsplaats voor het plat
teland begint met de Hollandse graven
uit Henegouwen kort na 1300. Moeiteloos
wordt deze procedure teruggedateerd naar
de Frankische tijd (ca. 700) en zelfs tot de
Kaninefaten en Bataven (Brinno en Civi-
lis). Dan komt ook Nehalennia om de hoek
kijken. Dat is een mooi verhaal, maar het
zijn wel hele grote stappen die alleen op
veronderstellingen stoelen.
96. Veronderstelde plek voor de heervaart
in Kats was de reusachtige stelle op de
Katse plaat. Jammer dat een spectaculair
gegeven uit Wilderom en De Bruin, Noord-
Beveland, blz. 23, niet is meegenomen. Uit
Reygersberch melden zij, dat in 1532 een
groep van 150 inwoners van Kats bij een
nieuwe vloed op weg was naar eenen hoog-
en hil of werf om zich in veiligheid te bren
gen. Dit moet de beroemde heervaart-stelle
zijn geweest. Op weg hier naar toe werden
ze door het water overvallen en verdronken
ze allemaal.
100-101. Afbeeldingen van Van Maerlant
zijn dezelfde als op blz. 24-25 bovenaan.
103. Beetje flauw om hier alleen de handen
van Erasmus af te beelden, en de gravure
dan te betitelen als 'De Schrijver' door
Dürer. Het is toch echt de wereldberoemde
gravure van Erasmus van Rotterdam uit
1526.
120. Hier de transcriptie van de tekstaf
beelding op blz. 13. Hierin staan veel meer
bijzonderheden over Kats dan in het boek
worden toegelicht: rondom het kasteel
te Kats liggen percelen grond, hofsteden
genoemd (niet letterlijk te lezen als 'boer
derijen'), waarvan sommige een naam
hebben, zoals 't Morkin het Moertje), 't
Mat het gemet?), en een die letterlijk de
hofstede heet. Er ligt 10 gemet land aan de
noordzijde van de stien weghe de steen
weg) die van Hendrik van Kats waren. De
vermelding van een steenweg in Kats is
wel heel bijzonder.
122. Hier wordt gesproken over drie ver
schillende dorpen Kats, met twee kastelen.
Zo wordt het verhaal alleen maar meer
verward.
126. Herhaling van de informatie over de
heervaart etc.
Zo zijn er bij veel van de teksten en bij veel
van de afbeeldingen opmerkingen te ma
ken of vragen te stellen.
Kortom, je moet dit boek niet beoordelen
naar zijn puur historische gegevens. Veel
meer is het een rijke caleidoscoop van his
torische bouwstenen en beeldmateriaal.
Op een zeer aansprekende manier is het
materiaal met elkaar in samenhang ge
bracht, soms is dit op een wat vergezochte
manier gedaan. Er blijven veel vragen over,
er worden zelfs meer vragen opgeroepen
dan je tevoren had kunnen bedenken. De
samensteller blijkt een groot liefhebber
te zijn van zijn woonomgeving, en is in
staat om daar boeiende verhalen over te
verzamelen. Eenmaal in het boek aan het
bladeren ben je verkocht, en wil je weten
welke beeldenrijkdom er op de volgende
bladzijden te beleven is. Een dergelijk rijk
boek voor een dermate bescheiden prijs:
weinig Bevelanders zullen de verleiding
kunnen weerstaan om dit boek aan te
schaffen voor hun eigen boekenkast. Op
de website van Galerie Kats kunnen tot in
lengte van jaren aanvullingen en correcties
worden toegevoegd. Kortom het boek gaat
niet puur over de geschiedenis van het
dorp Kats vóór 1530, noch over de geschie
denis van de diverse adellijke families Van
Cats in de middeleeuwen en later. Het is
een persoonlijke kijk op een aantal middel
eeuwse gebeurtenissen en omstandigheden
die enigszins met Kats, Noord-Beveland
en Jacob van Maerlant te maken hebben,
overweldigend ruim, impressionistisch en
lang niet altijd to the point geïllustreerd.
Heerlijk dat zulke boeken nog steeds ver
schijnen.
Frank de Klerk
48
