Afb. 4. Beerseweg 7, de reuzenschuur. Willem van der Sande koopt deze boerderij in 1938
voor f 12.500 van de bank (crisis jaren '30!). Later neemt zijn zoon Herman de boerderij over
en sinds enkele jaren drijft diens zoon Willem er met zijn vrouw Lisette de 'melkerij-logeerde-
rij Tussen koe en kroonluchter'. (Afb. 4-9: Fotostichting Diessen.)
gronden van Diessen. Ze gaan zeer goed met
de bevolking op en neer; verstaan het land
bouwbedrijf, zoodat van hen nog heel wat
te leeren valt. Pastoor Notten prees hen, als
brave parochianen. (Of'Mijnheer Pastoor'
even lovend was geweest als de Zeeuwen
protestant waren geweest, laat zich raden.)
De jaren daarna raakt Jan van de Velde uit
beeld. In 1917 wordt een openbare veiling
aangekondigd van drie boerderijen met
220 hectare grond. Hoe het precies zit, is
niet duidelijk maar duidelijk is wel dat het
stokje in deze periode wordt overgenomen
door Adriaan Rijk, die zich van pachter
ontwikkelt tot de leidende persoon van de
ontginningen. Hij huurt ook flinke stukken
heide bij van de gemeente, voor periodes
oplopend tot 40 jaar. Hij zou de grond ove
rigens liever kopen dan huren, maar daar
wil de gemeente niet aan. In 1919 blijkt
Rijk - vermoedelijk samen met anderen,
maar dat is niet duidelijk - een naam
loze vennootschap te hebben opgericht:
de N.V. Zuid-Bevelandsche Landbouw
onderneming 'De Toekomst'. In die tijd is
die rechtsvorm nog vrij uitzonderlijk. De
N.V. de Toekomst heeft de boerderijen en
de grond blijkbaar van Van de Velde over
genomen.
Bij zijn bezoek in 1920 meldt de Commis
saris der Koningin dat de Zeeuwse ontgin-
ners het op de Diessense zandgrond toch
minder goed blijken te doen dan in 1916
leek: Van de 5 Zeeuwsche boeren zijn er drie
weer weg, de vierde heeft zijn boerderij nog;
de vijfde, Rijk, was eerst huurboer; is thans
op f2.000 Directeur van de Maatschappij
"de Toekomst". Deze Mij. exploiteert 460
hectare 80 hectare moeten nog ontgonnen
worden), waarvan 250 hectare eigendom, en
210 hectare op lange termijn van gemeente
gehuurd. De Mij. bouwde eene kolossale
boerderij van f 70.000. B. en W. zouden niet
gaarne aandeelen in 'de Toekomst' hebben.
5
