gestreken in het naburige Middelbeers.
In 1920 koopt hij al 60 hectare ontginning
van de Zeeuwen in Diessen. Een jaar la
ter blijkt hij ook de N.V. De Toekomst te
hebben overgenomen. In 1922 wordt de
naamloze vennootschap onder zijn leiding
geliquideerd. De boerderijen en grond wor
den geveild en deels gekocht door Van Nes
zelf of naaste familieleden. Ook neemt hij
de langlopende huurcontracten met de ge
meente over.
Lijdensweg
Waarom heeft het Zeeuwse initiatief geen
succes gehad in Diessen? Het toeval wil dat
we daar een wetenschappelijke analyse van
hebben. In maart 1933 doen zes studenten
sociale geografie onder leiding van dr. A.C.
de Vooys van het Geografisch Instituut te
Utrecht veldonderzoek in Diessen. Het on
derzoek beoogt een zoo volledig mogelijke
sociaal-geografische schets van een typisch
agrarisch, nog geen 1500 inwoners tellend,
Brabants dorp te geven. Hiertoe bezoeken
de studenten huis aan huis alle gezinnen
in Diessen met een uitvoerige enquêtelijst.
In 1936 publiceert De Vooys de uitkomsten
van het onderzoek in een samen met
J.H. Ringrose geschreven artikel in het
Tijdschrift van het Koninklijk Neder-
landsch Aardrijkskundig Genootschap. Het
artikel van maar liefst 37 pagina's bevat
enorm veel informatie over het toenmalige
Diessen. Enerzijds is het gebaseerd op
objectieve feiten, cijfers en statistieken,
anderzijds op de meer subjectief gekleurde
uitkomsten van de enquête onder de Dies-
senaren.
Voor De Vooys c.s. is er geen twijfel over de
oorzaak van het mislukken van het Zeeuw
se avontuur: grootschalige ontginningspro
jecten trof vaak dit lot, ten eerste omdat
men te weinig rekening hield met de bo
dem en het milieu ter plaatse en ten twee
de door onderschatting van het benodigde
kapitaal. Zo ging het ook in Diessen: Van
de Velde liet rogge, aardappelen en koren
zaaien op de ontgonnen heidegrond, maar
de eerste oogst mislukte reeds, mede door
verkeerde bemesting en een hete zomer. De
jaren daarna ging men noodgedwongen en
stap voor stap over van het Zeeuwse 'zee-
kleimodel' (grote bedrijven, veel machines,
ingehuurd personeel, focus op akkerbouw)
naar het Kempische 'zandgrondmodel'
(kleinere bedrijven, weinig mechanisatie,
hele familie werkt mee, gemengd bedrijf
met zowel akkerbouw als veeteelt).
Afb. 6. Beerseweg 18-20. De woning is er pas veel later tegenaan gebouwd.
7
