-113- door het geld verdienen verbazend toe. Er zijn er die voor het aan de weverij en scheepswerven verdiende geld, des zondags suiker in hun koffie gebruiken en o misdaad, krentenbrood eten". Een teken dat dit laatste wel als een bijzondere luxe beschouwd werd. Maar waarom dan toch krentenbrood met krukels? Wat was het geval? Tijdens het eten van krukels moest men allereerst het zogenaamde hoedje, het sluitplaatje met een speld verwijderen. Bij deze handelingen gebeurde het maar al te vaak dat deze sluitplaatjes op de boter hammen terecht kwamen. Daar deze plaatjes de grootte hebben van een krent, ging het brood er uit zien als kren tenbrood, wat met de uitroep eindigde: "Noe 'ei je nog krentebroad oak!" En wat te denken van de vele roggen en de levers daar uit, die hier werden geconsumeerd. Deze vissoort werd in Nederland niet gegeten, behalve in Zeeland en op Ter schelling en was dientengevolge goedkoop. In sommige gezinnen at men wel drie of vier maal per week gestoofde rog. Overigens komt ook deze vis hier bijna niet meer voor. De gewone rog moet men niet verwarren met de pijl staartrog, waarvan de immense levers in de zon worden gedroogd. De hieruit verkregen traan wordt nog gebruikt als geneesmiddel, zowel uit- als inwendig, voor alles en nog wat. Uit één vis verkreeg men soms wel een li ter olie. Ze zogenaamde zandaal of smelt (Ammodytes Lanceola- tus) werd in de nazomer door de eilandbewoners in gro te hoeveelheden uit het strand gespit en geconsumeerd. De Godgeleerde en dichter Mattheus Gargon wijdde spe ciaal aan dit visje een gedicht, vermeld in de Tegen woordige Staat der Verenigde Nederlanden, beschrijving Zeeland, deel I (1751). Sedert vele jaren is dit visje van de stranden verdwenen, maar in de Oosterschelde wordt het nog wel gevangen. Voor de consumptie werden ook vele duinkonijnen gevan gen. Hun vellen werden verscheept naar het buitenland. Ook de eieren van zeevogels werden zeer gewaardeerd, vooral die van de scholekster (zeelieven op zijn Zeeuws). Deze producten werden wekelijks op de Varremarkt te Zierikzee verhandeld. Een meeuwenei kostte in het be-

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 1977 | | pagina 5