EEN ENGELS BOMBARDEMENT OP HAAMSTEDE
DOELBEWUST SCHRIKMIDDEL OF FATALE VERGISSING?
Een aantal Haamsteedse overlijdensakten heeft
dezelfde aangiftedatum. Ook het uur van overlij
den is gelijk. Vijf januari 1945, twaalf uur.
Navraag omtrent deze gebeurtenis leerde al
gauw dat het een bombardement betrof.
Geboeid door dit rampzalig stuk geschiedenis
heb ik geprobeerd om enkele feiten op een rij te
zetten. Tevens zijn er enkele Haamsteedse inwo
ners, die daar in 1945 woonachtig waren,
gevraagd naar hun ervaringen. Hieronder een
kleine reconstructie van het noodlottig gebeuren.
Het is zeker niet compleet. Toegevoegd zijn sail
lante details.
Het is twaalf uur, 5 januari 1945. De mensen,
die nog in Haamstede verblijven, zijn bezig met
hun dagelijkse bezigheden. Waarschijnlijk sprak
men over de vorderingen van fietsen door de
Duitsers.
(4 januari)
Nu worden de damesfietsen weer gevorderd je
hoeft er nog wel niet mee voor te komen, maar
wanneer je gewoon op de fiets over de weg rijdt
heb je kans dat je hem afgenomen wordt. Er zijn
er al verschillenden de dupe van natuurlijk.
Kinderen spelen op straat (Hogezoom). Niets
wijst erop dat er iets vreselijks staat te gebeuren.
Dan, opeens, vanuit het westen hoort men iets
ronken. Verschrikt kijkt men op naar de lichtbe-
wolkte hemel en ziet een eskader vliegtuigen
boven zee richting Haamstede komen. De mees
te mensen rennen een huis binnen, ongeacht
waar zij zijn en bij wie ze naar binnen gaan.
Kinderen worden naar binnen gesleurd. Spelende
kinderen op de Hoogezoom vluchten de schuur
van L. Hanse binnen. Waarschijnlijk zijn er enkele
mensen die niet op tijd een veilig onderkomen
hebben kunnen zoeken. Dan, een eerste bom-
bardementsgolf teistert Haamstede, vijftien
minuten later gevolgd door een tweede. Het
bombardement met beschieting geeft als triest
resultaat dertien doden, veel dood vee en grote
materiële schade. Later overlijden nog enkele
mensen ten gevolge van verwondingen opgelo
pen tijdens dit bombardement.
De Luchtbeschermingsdienst geeft het volgende
rapport over 5 januari 1945. 3
Gedurende den nacht passeerden enkele vlieg
tuigen. Gedreun in de Verte met vele zoeklich
ten. Omstreeks 12 uur bom aanval van ongeveer
20 jagers met vele vernietigde huizen.
13 dooden en ongeveer hetzelfde aantal gewon
den. Het duurde ongeveer 20 minuten.
Weerbericht. Bewolkte hemel met eenige
regenbuien
H. 6 jan. 1944 LWD, L.T. Kouwen
Hoe deze dag beleefd werd, blijkt uit het dag
boek van M. P. de Vrieze:
(5 januari)
Dit is de zwaarste dag van deze 5 weer voor
Haamstede 10 a 12 jagers hebben één uur lang
Haamstede gebombardeerd, er zijn naar ik hoor
15 dooden en vele zwaar gewonden ik weet dit
echter nog niet officieel, ben vanmiddag wel op
H. geweest maar het was er zoo een geweldige
chaos, het waren hopen puin, en doode koeien
en paarden, alle menschen zijn van streek, wan
neer je je voorstelt dat van de meeste getroffe
nen de mannen weg zijn, en er verschillende hui
zen gelijk met de grond zijn. Je zag menschen
aan allerlei goederen trekken om nog maar wat
van onder het puin te halen.
De volgende huizen 5 zijn geheel vernield:
Ring 27, 28; Dapperweg 32; Ooststraat 47, 48,
49, 50, 57, 58; Zandweg 57; Dal 84, 85;
Zuidstraat 87, 88, 89, 90, 91, 92, 105; Zuiddek
95, 96; Weststraat 116.
Ook zijn er veel huizen door bommen getroffen:
Dapperweg 30, 31; Ooststraat 58a, 59;
Zandweg 50; Zuidstraat 93, 104, 107, 108;
Zuiddek 94; Weststraat 114, 115; Hogezoom
222a; Smalleweg 239b; Lagezoom 243.
In totaal zijn er gedurende de Tweede Wereld
oorlog 45 huizen verdwenen in de gemeente
Haamstede. Bij een gemiddelde gezinsgrootte van
ca. 5 mensen zal het na de oorlog voor ca. 200
mensen een geheel nieuwe situatie geweest zijn.
10
