LEDENMUTATIES overzicht afgedrukt van de monumenten in de provincie. Alle gebruikte bouwkundige termen en stijltermen worden uitgelegd. Natuurlijk zijn ook in verschillende plaatsen op Schouwen- Duiveland nieuwe monumenten geselecteerd, bijvoorbeeld in Nieuwerkerk de voormalige pas torie aan de Hoge Kerkstraat 13, in Zierikzee de twee houten loodsen aan het Sas, in Dreischor de electriciteitstoren van de PZEM, in Noordgouwe de meestoot Willem III, in Scharendijke de Muraltmuurtjes en in Renesse enkele recreatiewoningen. Berit Sens, Jonge bouwkunst geselecteerd; Rijksmomumenten in Zeeland 1850-1945, Goes 1998 (ISBN 90-72138-92-9), 72 p. De prijs van het boek is 14,95. Zeeuwse keuren Het wetenschappelijk historisch onderzoek naar de middeleeuwse geschiedenis van Zeeland is afhan kelijk van de beschikbaarheid van bronnenmateri aal. Een goede bron is bijvoorbeeld de middel eeuwse keur. Een keur is een document waarin de landsheer laat vastleggen, soms zeer gedetailleerd, wat de plaatselijke voorrechten of vrijdommen zijn. In de Middeleeuwen bestonden in Zeeland stads keuren en landkeuren. De benaming is gebaseerd op het gebied waar de keur rechtsgeldigheid bezat. De Zeeuwse landskeuren werden door de graven van Holland uitgevaardigd. De graven bezaten delen van Zeeland in leen van de graven van Vlaanderen. De teksten van de keuren werden regelmatig aangepast, gewijzigd of uitgebreid, waardoor er meerdere versies zijn ontstaan. De twee oudste Zeeuwse keuren zijn die van Floris, bijgenaamd 'de Voogd,' uit 1256 en van Floris V uit 1290. De keur uit 1256 is zelfs in verschillende versies overgeleverd: in Latijn, in het Nederlands en in het Frans. Beide keuren hebben met elkaar te maken. Het zijn echter niet de oudst bestaande keuren, want er zijn oudere bekend, maar de tek sten daarvan zijn verloren gegaan, zoals bijvoor beeld de stadskeur van Middelburg uit 1217. In een keur wordt in artikelen nauwkeurig omschre ven waar bijvoorbeeld mensen aangeklaagd moeten worden als ze een overtreding hebben begaan of wat de bevoegdheden zijn van de baljuw, die de rechterlijke taak van de graaf uitvoerde. De oudste Zeeuwse landkeur is ontstaan doordat er conflicten waren tussen de graven van Holland en Vlaanderen over de onveiligheid in Zeeland. Vlaamse kooplieden die regelmatig door het gebeid vaarden, werden vaak overvallen en beroofd. De graaf van Holland en namens hem weer de ambachtsheren in het gebied, waren, volgens de Vlamingen, verantwoordelijk voor deze ongewenste situatie. In de keur zijn een aantal artikelen opge nomen die beroving van handelaren moest voorko men. De teksten geven een duidelijk beeld van de situatie in Zeeland in de dertiende eeuw. In het boek Het ontstaan van de dertiende-eeuwse Zeeuwse landkeuren van J. G. Kruisheer worden de twee oudste bestaande bronnen uitgebreid bestu deerd: de helft van het boek bestaat uit tekstedi ties van de keuren. Het wetenschappelijke onder zoek van Kruisheer spitste zich toe op de oor sprong, de structuur, de wijzigingen die werden aangebracht en de manier waarop de keur tot stand is gekomen. De publicatie heeft duidelijk een wetenschappelijk karakter en leest niet vlot weg, maar voor de geïn teresseerde in de middeleeuwse geschiedenis van Zeeland levert het veel nieuwe informatie op. J. G. Kruisheer, Het ontstaan van de dertiende- eeuwse Zeeuwse landkeuren. Met een teksteditie van de keur van Floris de Voogd (1256) en van de keur van graaf Floris V (1290), Hilversum 1998 (ISBN 90-6550-036-7), 218 p. (Middeleeuwse Studies en Bronnen, deel LXIII). Het boek kost 45,-. Liesbeth van der Doe - van der Geest NIEUWE LEDEN Mevr. M. Jaarsma - Bolijn te Berghem Dhr. J. A. Bienefelt te Fijnaart Stichting Duinbehoud te Leiden Dhr. B. van der Linde te Burgh-Haamstede Fam. A. M. Prince te Zonnemaire Dhr. en mevr. K. Roos te Ridderkerk 28

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 1999 | | pagina 30