hun fabriek te Niel, even ten zuiden van Antwer
pen, met Engelse machines. Later, waarschijnlijk
vanaf 1852, is deze dakpan ook in Nederland
gefabriceerd en wel door A. D. Angremond in
zijn fabriek in de gemeente Oegstgeest aan de
Oude Rijn tegenover het dorp Valkenburg. Het is
dus duidelijk waar de naam vandaan komt.
Omdat het "gesmoorde" dakpannen zijn, was
het een dure pan. Het fabricage-proces duurde
langer en kostte meer brandstof. De prijs lag dan
ook altijd hoger dan die van gewone dakpannen.
De dakbedekking van de lutherse kerk bleek in
1873 aan vervanging toe. Leien gaan immers
niet zo lang mee. Honderdtwintig jaar is een
behoorlijk hoge leeftijd voor een leipan. De ge
meente Zierikzee, die vanaf het ontstaan van dit
gebouw zorg draagt voor het uitwendige onder
houd, besloot in dat jaar om: "het leyendak aan
de kant van de Vissershuisjes ter oppervlakte van
65 m2 te vervangen door geoctrooyeerde platte
pannen". De rest van het dak werd enkele regels
verder genoemd. Het karwei bestond kennelijk
uit twee gedeeltes.
De naam van de aannemer was Cornelis Aleman.
Zijn bedrijf was gevestigd op het adres Kerkhof
noordzijde 4. Jammer genoeg ging het bijbeho
rende bestek verloren. Zo is het gekomen dat er
negentiende-eeuwse dakpannen op een acht-
tiende-eeuws gebouw liggen.
De Oegstgeester dakpannen worden zelden aan
getroffen op Schouwen-Duiveland. Het dak van
"de grote beurs" te Bruinisse, in 1874 gebouwd
en in 1959 afgebroken, was ermee bedekt. Op
een oude foto is duidelijk te zien, dat voor dit
'praet'uus' niet alleen de bijzondere dakpannen
zijn gebruikt, maar ook dat de vorstpannen de
fleurons dragen, die er bij waren te verkrijgen.
Wat ons heden nog resteert aan dit fraaie soort
dakbedekking, ligt in Dreischor op een gedeelte
van het dak van de voormalige dokterswoning.
Het enige andere gebouw met Oegstgeester
dakpannen is - voorzover mij bekend - de
Bewaerschole in Haamstede. Deze school werd
geopend op 8 juli 1874. De bouwer was de
Haamsteedse aannemer Iman de Rijke. Ditmaal
bleef het bestek wèl bewaard. In artikel 9 van
"Bestek en voorwaarden voor het bouwen van
een Bewaarschool te Haamstede", kunnen we
onder het hoofdstuk "Verschillende metselwer
ken" lezen: "Het dak van het schoolgebouw
beleggen met beste blauwe Belgische dakpan
nen, volgens monster". Hiermee werden de
Oegstgeester dakpannen bedoeld, die echter
Belgisch werden genoemd. Beide bestekken wer
den gemaakt door de Zierikzeese gemeente
bouwmeester, Matthieu Couvée. Waarschijnlijk
moet, hoewel hij deze pan Belgisch noemde, de
aanduiding Oegstgeester dakpan hem ook
bekend in de oren hebben geklonken.
Eén ding is zeker: Couvée had een goede smaak
op het gebied van dakbedekking!
Betty Blikman - Ruiterkamp
N.B. Als iemand nog meer met Oegstgeester
pannen gedekte daken weet op ons eiland, wil ik
graag op de hoogte worden gesteld. Mijn tele
foonnummer is 0111 - 416349.
Bronnen
- Gemeentearchief Schouwen-Duiveland,
Archief Gemeentewerken, Fabricage
1855-1878
- I. H. Vogel - Wessels Boer, De lutherse kerk te
Zierikzee, in:
Bulletin Stichting Oude Zeeuwse kerken,
september 1987
- E. J. Haslinghuis en H. Janse, Verklarend woor
denboek van de westerse architectuur- en
bouwhistorie, Leiden 1997
- Kadastrale atlas van Zeeland 1832.
Bruinisse, Nieuwerkerk, Oosterland en
Ouwerkerk I (1994)
Bij dit type pan waren ook vorstpannen
te verkrijgen met fleurons
10
