1980 samenstelde en rondstuurde aan diverse dialectsprekers, geluidsbandjes met interviews gemaakt door het Meertensinstituut te Amster dam en leden van de streektaalcommissie van Stad en Lande, gesprekken met dialectsprekers, losse artikelen en correspondentie in het dialect werden bestudeerd en het Woordenboek der Zeeuwse Dialecten (H. C. M. Ghijsen, red., Den Haag 1964) werd geraadpleegd. Het is moeilijk om een taal te beschrijven. De hoofdstukken over de uitspraak en schrijfwijze van klanken, de vorm en bouw van woorden en zinnen zijn helder. De beschrijvingen per plaats met alle dialectverschijnselen, diverse verhalen en fotots en de aparte woordenlijsten over bijvoor beeld het verkeer, het lichaam, dieren, vogels, planten en bloemen, groenten, kleding, het weer maken het boek voor de liefhebber van streek taal heel aantrekkelijk. A. de Vin, A. F. Van de Zande - Vleugels Schutter en B. Oele, Dialect op Schouwen- Dulveland in de 2e helft van de 20e eeuw, Biervliet 1998, 259 p. Het boek kost 24,95. Stadstaal Pas geleden verscheen nog een uitgave over taal en dialect. In de publicatie Honderd jaar stads taal wordt de taal van twintig steden in Neder land en Nederlandstalig België beschreven, dat wil zeggen uit iedere provincie tenminste één stad. Voor Zeeland wordt het Zierikzeese dialect bestudeerd door de bekende dialectoloog J. Berns. Hij heeft de ontwikkeling in de stadstaal in de laatste honderd jaar gevolgd. De meeste stadstalen ontstonden in het vierde kwart van de negentiende eeuw. De negentiende eeuw was een eeuw van rangen en standen en vooral de sociale verschillen kwamen tot uiting in de taal. Het stadsdialect werd typisch een taal van de lagere sociale klasse. De gegoede burgerij sloot zich eerder aan bij het streven naar een een heidstaal: het Nederlands. In de laatste jaren wordt juist met trots over het stadsdialect gesproken. In Den Haag verscheen nog niet zo lang geleden een dialectengids. In de bijdrage van Berns over het stadsdialect van Zierikzee worden vooral geschreven bronnen met elkaar vergeleken. De publicatie lijst van woorden, die gebruikt worden op het eiland Schouwen-Duiveland en meer bepaald in en in de onmiddellijke omgeving van Zieriksee van J. Karreman uit 1883 is daarbij van belang. Uit dit werk blijkt het agrarische karakter van Zierikzee. De grens tussen stad en platteland is in die tijd niet duidelijk. De lijst wordt vergeleken met het Woordenboek der Zeeuwse dialecten uit 1964 en met het hierboven genoemde werk Dialect op Schouwen-Duiveland in de tweede helft van de twintigste eeuw en de dissertatie van A. de Vin over het Schouwen-Duivelandse dialect. Berns geeft diverse voorbeelden van woorden uit de negentiende-eeuwse lijst en schetst de ontwikke ling ervan in de twintigste eeuw. Na een uitge breide studie blijkt dat zelfs de jongste generatie dialectsprekers nog steeds veel woorden gebruikt die te maken hebben met akkerbouw en veel- teelt. J. B. Berns, 'Zierikzee. Tussen Holland en Zeeland. De stadstaal van Zierikzee'. In: Joep Kruijsen en Nicoline van der Sijs (red.), Honderd jaar stadstaal, Amsterdam/Antwerpen 1999 (ISBN 90-254-9553-2), p. 223-232. Fotoboeken over Schouwen-Duiveland In het voorjaar verschenen twee publicaties over Schouwen-Duiveland. Het ene van Jan Kuipers en het andere van Marja Visscher. Beide boeken richten zich op de toeristen die het eiland jaar lijks bezoeken en de inwoners van Schouwen- Duiveland. Jan Kuipers begint zijn boek met een kaartje van het eiland en doorkruist het aan de hand van beschrijvingen van plaatsen en land schappen. Prachtige foto's vergezellen zijn in drukken. De route start op de Brouwersdam en de Grevelingen, Ellemeet, Renesse, etc. Hij ein digt zijn tocht bij De Val aan de Zeelandbrug. Zijn tocht is echt toeristisch. De illustraties nodi gen uit om de plaatsen te bezoeken. Zij stralen rust uit. Helaas heeft de auteur relatief weinig plaats ingeruimd voor Duiveland. Als het boek voor alle inwoners is bedoeld zijn de Duivelan- 15

Tijdschriftenbank Zeeland

Stad en lande | 1999 | | pagina 17