De schuilhutten van meester Vijverberg
Frans Beekman
In het nog altijd zeer leesbare boekje van Nico Lysen 40 plus één jaar Westhoekwerk uit 1976
staat over J.Vijverberg: "Het zou de Vogelwacht sieren als zij deze bijzondere figuur weer ging
herontdekken".
De Vogelwacht heeft zich deze woorden zeker
aangetrokken. In 1980 -100 jaar na zijn geboorte-
brachten de Natuur- en Vogelwacht Schouwen-
Duiveland en de Vereniging voor Natuur- en Land-
schapsbescherming Goeree-Overflakkee als een
dubbele Sterna van 120 bladzijden uit:/. Vijverberg
en de vogels van de zuidkust van Schouwen.
Dit (nog verkrijgbare) boekje markeerde voor
de Vogelwacht de grote betekenis van de inlagen
en karrevelden en maakte richting waterschap en
gemeenten duidelijk dat deze gouden rand van de
Oosterschelde behouden diende te blijven. Ook
gaf het aanzetten voor het toekomstige beheer ter
wille van een gevarieerde (broed)vogelstand.
30 jaar na Johannes Vijverberg
Dit jaar is het 30 jaar geleden dat Johannes Vij
verberg overleed en op bescheiden wijze memore
ren we dat met een serie foto's van de schuilhutten
die Vijverberg maakte om de vogels bij hun nest of
fougareerplek te kunnen fotograferen.
Tegenwoordig hebben we met telelenzen de mo
gelijkheid om een vogel van verre te fotograferen,
maarin de tijd van Vijverberg moest de vogel dicht
bij de fotograaf komen en dat lukte alleen met een
schuilhut en een draadontspanner.
Vijverberg was onderwijzer en kon (dus) goed
vertellen. Bij zijn foto's schreef hij in verhalende
trant z'n belevenissen bij de nesten of in het veld en
die verhalen verschenen in een charmante reeks
boekjes tussen 1925 en 1933 bij uitgeverij Brusse in
Rotterdam.
De vijf boekjes van ruim 100 bladzijdes zijn ge
bonden met stofomslag en (goedkoper) ingenaaid
uitgebracht.
De hoofdtitel was steeds Vogel-idyllen met als
ondertitels:Ranke wieken 1925), Trouwe wachters
(1926), Van diverse pluimage (1928), Van vreemde
kusten (1930) en Blijvers en trekkers 1933). De op
lages waren vrij groot en de complete serieszijn an
tiquarisch nog wel te bemachtigen.
Op deze wijze ontpopte Johannes Vijverberg
zich steeds meer als "de Jac.P.Thijsse van Schou-
wen-Duiveland" (hoewel zich alleen richtend op
vogels). Beiden wilden als onderwijzer duidelijk
hun kennis uitdragen. Ze maakten de foto's niet al
Het piramide-tentje is gelet op de jeugdige Vij
verberg misschien wel een van z'n eerste schuilh ut-
ten. Met stijve boord, vlinderdas en ruime pet po
seert "mijnheer Vijverberg".
leen voor hun eigen genoegen, maar duidelijk met
het doel anderen mee te laten genieten en uitleg te
geven. Vijverberg zal dan ook wel verguld zijn ge
weest met het voorwoord van Jac.P.Thijsse bij z'n
eerste boekje uit 1925!
Merkwaardigis dat Vijverberg geen grote verza
meling aanlegde van opgezette vogels, eieren,
schelpen enz., zoals op andere natuurrijke eilan
den als Texel en Terschelling wel gebeurde. Daar
werd de kiem gelegd voor een groot natuurmu
seum dat op Schouwen nooit van de grond is geko
men (en dat veel toeristen ook missen).
De schuilhutten
In de boekjes werd natuurlijk verteld hoe dat
ging met de fotografie van vogels en daarvoor had
de schrijver een foto nodig van z'n schuilhut. Een
zekere ijdelheid zal hem niet vreemd geweest zijn
en daarom staat de fotograaf er zelf ook op. Zo
werd op "het Zeeuwse Texel" meester Vijverberg
van Noordgouwe de man die de vogelrijkdom van
Schouwen bekend gemaakt heeft.
48
