12 De nieuw ingerichte Groenmarkt le Middelburg met het ronde eens ron.de ramen. (Foto bezit, van W.P. van der Heijden) de westgevel van de consistoriekamer Boven de gotische kerkvensters van de Nieuwe Kerk bevinden zich everi- Bor en Vari Meieren beschreven zijn. De Prins hield op 24 februari zijn zegevierende intocht in Middelburg. Hij gaf toen aan Zeeland de bestuurs vorm, die het meer dan twee eeuwen heeft gehou den en waaronder het gewest in de zeventiende eeuw zijn hoogste bloei heeft kunnen bereiken 7) Tevens werd besloten hel verfwerk in de kerk le vernieuwen; daar was indertijd alles in verschillen de kleuren geschilderd Nu wilde men de kerk wit ten, waardoor een stemmig interieur zou worden verkregen. 8) P.A Scheen 'Lexicon Nederlandse Beeldende Kunstenaars 1750-1950', 's-Gravenhage 1970, p 604 9) Provinciale Zeeuwsche Courant 1925, bijvoegsel 9 april. 10) J.W.L. Hilkhuijsen 'Atelier van gebrand glas 'I Prin senhof', p 118-127. De Stad Delft, Cultuur en Maatschappij van 1813 lot 1914, Delft 1992 11) Niet overal was de kerkvoogdij voor hel plaatsen van gebrandschilderde ramen. In hetzelfde jaar 1924 zouden in de Domkerk te Utrechl Iwee van dergelijke glazen geplaatst worden een Toorop raam en het raam der vier Evangelisten. Op ter tekening gelegde lijsten mei hel dringende ver zoek aan kerkvoogden en notabelen hiervan af te zien werden duizenden handtekeningen gezet Niet alleen ging het om deze ramen maar alles wat verder in strijd was mei de 'kerkelijke Reformatie' Het College kwam echter niet terug op het besluit de beide ramen te plaatsen. Provinciale Zeeuw sche Courant 1924, bijvoegsel 26 november. 12) Het pand werd gebouwd van 1904 lot 1905 door de aannemer C A. Goethals te Middelburg, moge lijk in de ontwerpfase geassisteerd door zijn zoon architect A L J Goethals (net als de in 1904 opge leverde vijf herenhuizen aan de Loskade te Middel burg (Provinciale Zeeuwsche Courant 1904, 22 maart). Het ontwerp van de ramen is van de hand van C A Goethals (gesigneerd in de linkeronderhoek van het middelste raam op het eerste bordes). Het glas in lood is gemaakt bij hel atelier 't Prinsenhof te Delft (gesigneerd in de rechterontierhoek van het zelfde raam). Hier in het glas zijn zonnebloemen als hoofdmotief aanwezig, aansluitend bij terugkerende elementen als plantaardige motieven zoals druiventrossen en -bladeren en bomen in de wanden en plafonds in het interieur, bijna alle een sjabloonbeschildering in pasteltinten 13 Zie Guicciardini "Beschri|vinghe der gantscher Nederlanden' door Ludovicum Guieciardinum, Edelman van Florence (vertaald in het Nederlands door Cornelium Kilianum) In 1558 verscheen de eerste editie in het Italiaans, Guicciardini was dus een tijdgenoot van Boisot De Nederlandse ver taling verscheen In 1612. Onder de watergeuzen waren maar 13 Zeeuwen! Vriendelijke mededeling van S.H Hooglerp 14) Provinciale Zeeuwsche Couranl 1929. 9 november. 15) Bij de herbouw van de kerk na de oorlogsschade werd hel middenvenster in de zuidgevel voorzien van gewoon glas in lood, net als de andere ramen in hel Abdijcomplex. Er is in 1963 een Comité gevormd in verband met het feit dat de in 1940 veroorzaakte schade aan het Abdijcomplex bin nenkort volledig zou zijn hersteld. Hel plan ont stond toen in de zogenaamde tussen-kerk audito rium) glas in loodramen aan le brengen. Er werd een lijst, opgemaakt van de kwaliteit van recent ver vaardigde gebrandschilderde ramen, welke voor bezichtiging in aanmerking kwamen, waaronder in België vervaardigde exemplaren. Hierbij bleek dat de vensters in hel Ministerie van Landbouw en Vis serij. gemaakt door Karla Wenckebach, zeer gewaardeerd werden 16) Dit oxaal scheidt de Koorkerk van de zogenaamde trouwkerk, eens het auditorium voor de Illustere School. Deze afscheiding was in blank hout uitge voerd. 17) DU lijstje werd van tijd tol tijd naar het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (R K.D in "s Gravenhage gezonden Afgezien van deze bron bleek het R.K.D ook over allerlei bijzonderheden te beschikken, die in de volgende paragraaf ver werkt zijn. 18) Het Zierikzeese raam stelt de bevrijding van Zee land voor De centrale figuur is een vrouw, die zich door de innerlijke kracht van haar kluisters ontdoet: zij slaaf nog mei haar voelen in de inundatievioed, doch haar rouwkleren vallen van haar af en achter haar doemt de nieuwe horizon op. 19) Afbeeldingen van door F, Schilt-Geesink gemaakte ramen en bijzonderheden daarover bevinden zich in 'Glas in lood in Nederland 1817-1968', hoofdre dactie Carine Hoogveld, S.D.U., 1989, no. 115 en no. 300 20) Bijzonderheden over deze kunstenares in P.J M Jacobs, 'Beeldend Nederland', Tilburg 1993 en tevens 'Glas in lood etc.', p. 326. 21) De ramen voor dit 13de eeuwse kerkgebouw in Winschoten zijn historisch een unicum omdat, zij in nauwe samenwerking werden gemaakt met een predikant eri een glazenierster Daardoor werd een grote samenhang in onder werp en stijl verkregen. 22) Soms slaat 'het Abdijcomplex': Fries Dagblad 30 mei 1953. 23) G S. van Holthe tol Echten 'De West- en Noordge vel van de Nieuwe Kerk te Middelburg vernieuwd in het begin van de 20ste eeuw', Bulletin Stichting Oude Zeeuwse Kerken, september 1993, p. 16

Tijdschriftenbank Zeeland

Bulletin Stichting Oude Zeeuwse kerken | 1995 | | pagina 12