L
schijnlijk de kant van Frederiks zou kie
zen. Hij stelde de architect L. Koole uit
Zierikzee voor. weliswaar jong, maar
zeker deskundig. Koole deed zijn werk
grondig en liet onder meer een deel van
de fundamenten weggraven. Niet alleen
Röell maar ook ds. C.F. Zeeman, predi
kant te Zonnemaire (vader van Nobelprijs
winnaar Pieter Zeeman), was daarbij aan
wezig. Evenals Röell was ook ds. Zeeman
lid van de Algemene Synodale Commis
sie, maar voorstander van restauratie. Het
rapport van Koole was vernietigend over
de mening van Frederiks. Restauratie was
onmogelijk. Ook ds. Zeeman moest zijn
mening herzien en in navolging van hem
de Algemene Synodale Commissie. De
kwestie had ook voor onenigheid in eigen
gelederen gezorgd; drie personen bedank
ten voor de commissie. C.J. Boogerd volg
de J.J. Gaanderse op als president-kerk
voogd.
Al in 1895 was gestart met het inzamelen
van gelden. Een damescomité werd in
Zierikzee opgericht en slaagde erin bijna
drieduizend gulden bij elkaar te brengen.
Een reis die ds. Couvée maakte naar ver
mogende personen in Amsterdam, Bloe-
mendaal, Leusden en andere plaatsen,
leverde 240 gulden op. Een reis naar Rot
terdam, Den Haag en Utrecht leverde 750
gulden op en een tocht naar Walcheren
320 gulden. In 1897 was bijna vierduizend
gulden bij elkaar gebracht. Een circulaire,
die op ruime schaal werd verzonden aan
de hervormde gemeenten in Nederland,
leverde meest kleine giften op. Ook wer
den elders collectes gehouden voor de
kerkbouw, terwijl de eigen gemeente
vanaf 1894 in elke dienst voor de nieuw
bouw collecteerde. Het grootste bedrag
kwam van de synode, die vierduizend gul
den als subsidie beschikbaar stelde. De
gemeente Kerkwerve gaf vijfhonderd gul
den subsidie.
Het vertrek van ds. Couvée in 1899 naar
Kortgene gaf geen oponthoud. Zijn opvol
ger, ds. J.W. Blankert, werd voorzitter van
de bouwcommissie. Nadat een aantal
obstakels uit de weg was geruimd, kon op
22 januari 1900 worden overgegaan tot
aanbesteding. De begroting kwam uit op
12.000 gulden. Met spanning werden de
Bestek en Voorwaarden, waarnaar
door H.H. Kerkvoogden der Ned. Hervormde
Gemeente je KE11KWEB VE op den 20 Januari
1900 des middags tén 2 ure, in de Gemeentekamer
aldaar zal worden aanbesteed
Het afbreken van de oude kerk en consisto
rie, het bouwen van een nieuw Kerkge
bouw, bet verbouweu van een sokooUocaal tot.
consistorie, bet bijbouwen van een geheel nieuw
schoollocaal en aanverwante werken, benevens de
binnenbet immer ing dier kerk, met de le
vering van alle benoodigde materialen, arbeids-
loonen, transporten, enz. enz.
HGGFDSTÜK 1.
Algemeene bepalingen.
Art. 1.
De Algemeene Voorschriften voor de leveringen
keuring van Bouwstoffen en voor Je uitvoering en
het onderhoud van Bouwwerken*, opgesteld voor en
met medewerking van het Genootschap „Architectura
et. Amiciiia» door den heer J. A. van der Kloes,
leeruar aan de P. S. te Delft, zijn, voor zoover die
niet strijdig zijn uiet den inhoud van dit bestek,
verbindend voor den aannemer en zijne borgen, als
waren zij letterlijk in dit bestok opgenomen, mot
dien verstaude, dal in art. .13 36 door Directie
worde verstaan: de Architect met bet. toezicht op de
nitvoeriug belast of diens gemachtigde en voor Mi
nister worde gelezen: !Iet College van Kerkvoog
den».
dertien inschrijfbrieven, alle van aanne
mers in Schouwen, geopend. De laagste
inschrijver bleek P. Vink uit Noordgouwe
te zijn voor 13.250 gulden, zeventig gul
den goedkoper dan W. Lemson uit Kerk
werve, die als tweede uit de bus kwam.
Vink bleek zich echter verrekend te heb
ben. De kerkvoogdij ging ermee akkoord
dat hij zich zou terugtrekken, mits hij als
derde borg voor Lemson zou optreden.
Willem Lemson was daarmee de aanne
mer geworden. Ondanks het feit dat er
nog een tekort was van 1700 gulden werd
besloten te gaan bouwen. In februari werd
begonnen met de sloop van het eeuwen
oude kerkje. Op 21 april volgde het leg
gen van de eerste steen. Dat voorrecht
was weggelegd voor president-kerkvoogd
C.J. Boogerd, sinds twee jaar tevens bur
gemeester. Hij en ds. Blankert voerden
het woord. In een oorkonde die werd
ingemetseld, werd de bouw gememo
reerd. De eerste steen had als eenvoudig
opschrift; 21 April 1900.
In juli was het hoogste punt bereikt. Op
25 oktober plaatste de opzichter van de
bouw, Joh.Th. Nijman, eigenhandig het
haantje op de toren. Ondertussen werd
ijverig gewerkt aan het wegwerken van
het tekort. Met de afwerking van het kerk
gebouw ging het wat minder vlot. Hoewel
de bouw nog in 1900 werd voltooid -
boven de toegangsdeur is een steen aan
gebracht met daarop: Anno 1900 - kon
de kerk eerst op zondag 14 januari 1901
in gebruik worden genomen. Ds. Couvée,
de man die zo veel had gedaan voor de
kerkbouw, preekte over Psalm 84. Na
hem sprak ds. Blankert over 1 Petrus
2:5a. Een ding was voor hen vertrouwd:
de kansel. Het was het enige dat uit het
oude kerkgebouw bewaard bleef en werd
herplaatst. Kerkwerve was trots op zijn
nieuwe kerk.
Ook met de financiën kwam het in orde,
maar dat ging niet van een leien dak.
Vanwege de late oplevering kreeg de
aannemer een boete opgelegd van 827
gulden. Toen de kerkvoogdij besloot dit
terug te brengen tot 350 gulden schoot
Lemson, die gehele kwijtschelding had
verwacht, uit zijn slof door president-kerk
voogd Boogerd allerlei verwijten naar het
hoofd te slingeren die hij niet kon bewij
zen. De gemoederen werden gelukkig tot
bedaren gebracht. In 1906 konden de
boeken worden gesloten. De uitgaven
bedroegen 14.890,22. De ontvangsten
waren exact hetzelfde bedrag.
Bronnen
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, Zierikzee:
Archieven Hervormde gemeente te Kerkwerve. notulen
kerkvoogdij, notulen bouwcommissie, kasboek, enz.;
Zierikzeesche Nieuwsbode. 1900.