Vleermuizen op kerkzolders in Oost Zeeuws-Vlaanderen k r Zaterdag 11 februari: Vrijwilligersdag te Zuiddorpe H H H P V' Hetisal langetijd bekend dat kerkzolders en bijbehorende torens van groot belang zijn voor een aantal soorten vleermuizen. Vooral de katholieke kerken met hun hoge zolders zijn in trek. De grote, donkere, meestal tame lijk verlaten en 's zomers warme (zwarte leisteen op dak!) zolders en de soms vele monumentale bomen rond de kerken vormen een uit stekend leefgebied. Doorgaans worden dwergvleermuizen, laatvliegers en gewone grootoor vleermuizen aangetroffen. Veel zeldzamer zijn de grijze grootoor en de baardvleermuis. De meervleermuis is elders in Nederland op kerkzolders soms talrijk aanwezig, maar dat is hier niet het geval. Om enig zicht te houden en eventueel een bescherming te kunnen bieden, zijn er in Zeeland en dus ook in Oost Zeeuws- Vlaanderen een aantal projecten, die door Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ) en de Zoogdiervereniging uitgevoerd wor den. Die projecten worden hieronder kort beschreven. Inventarisaties Er zijn twee methoden. SLZ probeert met behulp van vrijwilligers in de nazomers alle geschikte kerken eens per 6 jaar te bezoe ken. Daarbij worden alle vleermuizen geteld en wordt gekeken naar de kwaliteit van de biotoop. Eventuele verbeterpunten kunnen in een vervolgproject worden aangepakt. Zo ontstaat een globaal beeld. Daarnaast is er een zg. monitoringsproject: 6 kerken worden jaarlijks geteld. Alex Wieland telt Clinge, Heikant en Koewacht, Luciën Calle doet St Jansteen, Zuiddorpe en Overslag. Door dit jaarlijks precies volgens voorge schreven methodiek te doen, ontstaat een nauwkeuriger beeld van de ontwikkeling van de populaties. Kort samengevat blijkt dat de populaties redelijk stand houden of zich zelfs wat weten uit te breiden. Het inventariseren is een heel aparte klus. Mensen met hoogtevrees, stofallergie, spin- nenfobie ed. kunnen beter een andere hobby zoeken. De speurtocht door zolders en toren spitsen gaat vaak via hoge gammele laddertjes, door duistere ruimten, gevuld met stofsluiers en het is er vooral in de nazomer loeiheet. s- Een voor deze streek bijzondere soort is de grijze grootoor vleermuis. Dit zeldzaam dier is in de streek al veel langer bekend, maar er waren toch steeds slechts weinig waar nemingen. In oktober 2011 bleek de soort op 4 van de 6 kerkzolders uit de monito- ringsreeks aanwezig te zijn, met in totaal 12 dieren. Dat is meer dan op enig moment in het verleden. Onderstaand de gegevens van 2011. 14 jaar de zolder van Overslag op, om het toch weer wat schoon te maken. Dat helpt ook om de acceptatie van de dieren bij de kerk- beheerders te vergroten. Verbeteren biotoop en bescherming De SLZ werkt aan bescherming op verschil lende manieren. Daar waar in de nabijheid van de kerk weinig groen aanwezig is, zijn bomen geplant. Daarnaast is rust op de zolders, zeker in de kraamtijd, van groot belang. In overleg met de kerkbeheerders zijn informatiebordjes opgehangen bij de ingang van de zolders. Soms is de toegankelijkheid van de zolders een probleem. Door een kleine aanpassing, zoals het gedeeltelijk open knippen van wat vliegenroostertjes, kan al veel bereikt worden. Ook de afstelling van de lampen die de ge bouwen verlichten is een punt van zorg. De poepjes van de dieren kunnen, zeker op de plaatsen waar kraamkolonies zijn, zeer talrijk zijn. Meestal is dat geen bezwaar, omdat ze niet in de weg liggen of stinken. De SLZ vrijwilligers gaan een keer in de 2 Toekomst Het onderhoud van de torens en zolders is duur en het aantal kerkbezoekers loopt terug. De toekomst van deze markante ge bouwen is daarom wat onzeker geworden. Je moet er toch niet aan denken dat de beeldbepalende gebouwen uit de dorpjes zouden verdwijnen. De belangrijke functie van de zolders en torens voor deze dieren is hopelijk een extra steuntje in de rug voor hen die zich voor het behoud van deze mo numentale gebouwen sterk maken. Lucien Calle Een maal jaarlijks heet een van de Zeeuwse knotgroepen, alle andere Zeeuwse groepen welkom op de jaarlijkse vrijwilligersdag. Dit maal is De Steltkluut gastheer, 's. We ver- amelen in Het Kaaike op het marktplein, is zijn er diverse klussen in de di recte omgeving, 's middags is er een heel programma waarin contacten leggen en C\ A gezelligheid de boventoon voeren. Er zijn verschillende excursies die als thema na tuur en cultuur hebben. Tot slot wordt de Gouden Jirizaag uitgereikt, de prijs voor de vrijwilliger van het jaar. Let op, enkele dagen vooraf aanmelden, ook bij de SLZ (info@slz. Iandschapsbeheer.nl) is verplicht! (voor preciese tijden, zie verder in de agenda) I pi o ■O :g fN Gewone dwergvleermuis Laatvlieger Gewone grootoor Grijze grootoor Clinge Aanwezig 10 1 StJansteen Aanwezig 8 1 Heikant Aanwezig 3 Koewacht Aanwezig Zuiddoprpe Aanwezig 1 Overslag Aanwezig 2, Kr* 7 Tabel: Monitoring katholieke kerken in 20ii. Kr= Kraamkolonie aanwezig 0 0 3 3d

Tijdschriftenbank Zeeland

de Steltkluut | 2011 | | pagina 8