Een kaai van negen huizen
want in karakter aan veel 18de- en I9de-eeuwse gevels aan de Middel
burgse kaaien.
De aanblik van de Dwarskaai in 1940
N.B. bij het aanduiden van de huizen maak ik gebruik van de in 1808 inge
voerde wijkletters annex huisnummering. De Dwarskaai maakte deel uit
van wijk G, en had daarin de no's 105 tot en met 113 (vanaf de Dam. het
hoekpand Rouaanse kaai meegerekend).
De aanblik van het kaaifront anno 1940 zal niet veel hebben verschild van
die uit het begin van de 19de eeuw. In Middelburg werd al vroeg in de
18de eeuw een horizontale afsluiting van de gevel geprefereerd boven een
'trap' of een 'klok', ook voor smalle huizen. Die in de 18de en 19de eeuw
algemeen in zwang gekomen lijstgevel overheerste ook aan de Dwarskaai.
Het huis G 108 leverde een prachtig voorbeeld op uit de rijke periode van
de 18de eeuw. Van de overige huizen vertoonden de nummers 105, 106,
107, 109, 111 en 113 'rechte' gevels van eenvoudiger aard. Al die lijstge-
vels met grote vensters hadden hun ontstaan te danken aan een of meer
verbouwingen, waarbij een uit het eind van de 16de of het begin van de
17de eeuw stammende geveltop kan zijn gesneuveld.
Overzicht van de
Dwarskaai van west
naar oost. Geeft de
situatie van 1940 weer.
(Foto D.P. Cornelisse).
Het bijzondere van het rijtje van negen huizen was evenwel, dat twee pan
den tot aan de verwoesting in 1940 nog goeddeels over hun oorspronkelij
ke gevel uit omstreeks 1600 beschikten: G 110 ('Rotterdam', later ge
naamd 'De Salamander') en G 112 ('In de Steenrotse'). Die twee hadden
een specifieke betekenis voor de geschiedenis van het Middelburgse
woonhuis. Overeenkomstige voorbeelden, uit dezelfde bouwtijd en van
26
4
