Een kaai van negen huizen
In 1940 was G 105 in parten opgedeeld. Aan de kant van de Dam omvatte
het een benedenhuis en een bovenhuis, die in 1937 elk een eigen nummer
kregen, respectievelijk Dwarskaai 6 en 4. Aansluitend bevond zich, onder
dezelfde kap, een kleine woning met eigen voordeur en keldertrap, in de
19de eeuw afgesplitst en aangeduid als G 106a, in 1937 genummerd no 8.
In 1940 was van toppen of versiering die G 105 eens gehad mag hebben
niets meer over, de gevel was op de bekende manier recht getrokken. Bij
de nummers 4 en 6 was het 17de-eeuwse metselwerk nog te zien. rode
baksteen met natuursteenbanden, het gedeelte links daarvan (no 8) was
bepleisterd.
Omstreeks 1900, of nog eerder, was in G 105 een 'bierhuishouder' geves
tigd. Van Agten genaamd. Ook andere Van Agtens woonden er, de jaren
door, tot het bombardement van 17 mei 1940. Op dat tijdstip was er de
kroeg te vinden van de oude 'juffrouw' A.C. van Agten die in 1912 al in
het Middelburgse adresboek vermeld staat. Het was geen drukbezochte
zaak. In de tijd van het scheepsbedrijf was dit punt op de Dwarskaai heel
geschikt voor een bierhuis en café. In 1940 behoorde die gunstige situatie
allang tot het verleden, maar blijkbaar leverde de buurt nog wat klanten op
en hoefde de bejaarde juffrouw haar oude bestaan niet op te geven.
G 106
Het huis genaamd De Drie Meebalen, G 106
De lijstgevel van G 106 vertoont een in Middelburg na 1700 gangbaar
type: drie vensterassen en drie in hoogte afnemende verdiepingen. Een
dakkapel die aan de zolder licht verschafte, stak boven de lijst uit, aanleu
nend tegen de afgeschuinde top van het oude zadeldak. Vermoedelijk was
G 106 van de oorsprong af een in de diepte gebouwd pand, net als G 112.
De voordeur - en dus de gang - bevond zich aan de linkerkant, zodat vol
doende breedte overbleef voor een kamer ernaast. Zoals bij alle huizen aan
de kaai herinnerde een keldertrap aan de straat aan het belang dat de oor
spronkelijke bewoners hadden bij een directe toegang tot de kelder van
buitenaf. Die trap was op de stoep, zoals oorspronkelijk gebruikelijk, afge
dekt met een schuin luik. In andere gevallen, zoals bij de buurhuizen G
107 en G 108, was dit vervangen door een platte, in het vlak van de stoep
liggende afdekking.
Wat de oorspronkelijke bestemming ook geweest moge zijn. in de 19de
eeuw is het huis gaan fungeren als deftige woning. Het naar de toenmalige
begrippen comfortabele pand, op goede stand en aantrekkelijk vanwege
een diepe tuin, is een tijdlang bewoond geweest door W.J. Braber, 'contro
leur bij de Vitrite Works Ltd.', de zogenaamde 'fittingfabriek' aan de Mais-
baai, die vier maal per dag zijn in wijde omgeving duidelijk hoorbare
stoomfluit deed klinken om begin, middagpauze en einde van de werktijd
aan te kondigen. Braber woonde dus zo dicht bij de fabriek dat voor hem
40
